Լայն մտածողություն․ ինչու՞ և ինչպե՞ս զարգացնել այն

Պատահել է չէ՞, որ խրվեք առօրյա աշխատանքային պարտականությունների մեջ՝ մոռանալով լայն պատկերն ու հիմնական նպատակը։ 

Արագ փոփոխվող և դինամիկ կորպորատիվ միջավայրում ռազմավարական մտածողության և լայն դիտանկյունից երևույթները գնահատելու ունակությունն ավելի քան երբևէ անհրաժեշտ է։ Լայն պատկերով մտածողությունը կարևոր հմտություն է, որը մարդկանց և կազմակերպություններին թույլ է տալիս հասկանալ իրավիճակի կամ խնդրի համատեքստը, կապել տարբեր գործոններ և տեսանկյուններ ու հասկանալ, թե ինչպես են դրանք փոխազդում՝ ձևավորելով վերջնական արդյունքը։

Կազմակերպություն ղեկավարելիս ղեկավարներն անչափ մեծ պատասխանատվություն են կրում՝ պետք է հետևեն մի շարք գործոնների՝ շուկայի միտումներ, կանոնակարգեր, տնտեսական պայմաններ։ Այս ամենը կարևոր դեր ունեն որոշումների կայացման գործընթացում։ Լայն դիտանկյունից մոտեցումը հնարավորություն է տալիս ոչ միայն նկատել առկա խնդիրները, այլև կանխատեսել հնարավորություններն ու ռիսկերը։ Առաջնորդը, ով կարող է դուրս գալ ներկայից և տեսնել մեծ պատկերը, կարող է էականորեն փոխել կազմակերպության ընթացքը՝ առաջնորդել թիմը, կանխատեսել զարգացումները և հասնել հաջողության։

Սակայն լայն պատկերով մտածելն անհրաժեշտություն է ոչ միայն ղեկավարների, այլ բոլոր աշխատակիցների համար։ Դա նշանակում է դուրս գալ սեփական սահմաններից և տեսնել, թե ինչպես է քո աշխատանքն ազդում ամբողջ համակարգի վրա՝ գործընկերներից մինչև շահագրգիռ կողմեր և հանրություն։ Այդ կապերը գիտակցելով՝ աշխատակիցները կարող են  տալ ավելին, կանխատեսել խնդիրները և կայացնել տեղեկացված որոշումներ, որոնք համահունչ են կազմակերպության երկարաժամկետ նպատակներին։

Այս հոդվածում մենք կխոսենք լայն մտածողության էության, դրա օգուտների և կիրառելիության մասին տարբեր մակարդակներում՝ առաջարկելով նաև գործնական քայլեր, որոնք կօգնեն զարգացնել այս կարևոր հմտությունը։ 

Լայն մտածողության ազդեցությունը կազմակերպության տարբեր մակարդակներում

Լայն մտածողությունը կարող է խորքային ազդեցություն ունենալ ցանկացած կազմակերպության վրա՝ անկախ չափից։ Ստորև դիտարկենք դրա ազդեցությունն անհատների, թիմերի և ողջ կազմակերպության մակարդակներում։

1․ Անհատական մակարդակ – աշխատակիցներ

Արտադրողականության և արդյունավետության աճ․
Երբ աշխատակիցները հասկանում են մեծ պատկերը, նրանք կարողանում են ավելի ճիշտ դասակարգել իրենց առաջադրանքները՝ կենտրոնանալով առավել կարևորների վրա։ Սա բարձրացնում է արդյունավետությունն ու ժամանակի ճիշտ օգտագործումը։

Հարմարվողականություն և կայունություն․
Լայն մտածողությունը զարգացնում է փոփոխություններին դիմակայելու ունակությունը՝ օգնելով տեսնել ամբողջական համակարգը և կանխատեսել փոփոխությունները։

2․ Թիմային մակարդակ

3․ Կազմակերպական մակարդակ

Ռազմավարության հետ համադրվածություն․
Լայն մտածողություն ունեցող կազմակերպությունները իրենց բոլոր գործողություններն ուղղորդում են ընդհանուր տեսլականով, ինչն ապահովում է համադրվածություն և արդյունավետություն։

Ինչպե՞ս զարգացնել լայն մտածողությունը

Ահա մի քանի գործնական քայլ՝ լայն մտածողության հմտությունները զարգացնելու համար․

• Հասկացեք լայն մտածողության էությունը։ Դիտարկեք ընդհանուր պատկերն ու կապերը՝ դուրս գալով անմիջական իրավիճակից։
• Ընդլայնեք տեսադաշտը։ Կարդացեք, քննարկեք, ճանապարհորդեք՝ բացահայտելու նոր տեսանկյուններ։
• Ձևավորեք աճի միտված մտածելակերպ։ Ընդունեք փոփոխությունը, հավատացեք զարգացմանը և բաց եղեք նոր բաներ փորձելուն։
• Ուշադրություն դարձրեք երկարաժամկետ նպատակներին։ Մշտապես վերլուծեք՝ արդյոք ձեր գործողությունները ներդաշնակ են ռազմավարության հետ։
• Խթանեք ստեղծագործականությունն ու նորարարությունը։ Փորձարկեք նոր մեթոդներ և խթանեք գաղափարների ազատ հոսքը։
• Համագործակցեք այլոց հետ։ Այլ մարդկանց հետ աշխատանքը բացահայտում է նոր կապեր ու մտածողության եղանակներ։
• Ընդունեք անորոշությունը։ Լայն մտածողությունը հաճախ կապված է փոփոխականության հետ։ Պետք է սովորել գործել նաև ոչ լիարժեք տեղեկատվության պայմաններում։
• Տեղյակ եղեք ոլորտի միտումներին։ Մշտապես հետևեք նորություններին, ուսումնասիրեք ոլորտային զարգացումները և ուսուցողական նյութերը։
• Ժամանակ հատկացրեք մտածելուն։ Մտածելու ժամանակը պետք է դառնա պարտադիր մասնագիտական գործունեություն։
• Դադարեք կատարելապաշտ լինելուց։ Կենտրոնացեք ընդհանուր նպատակի վրա չվախենալով սխալներից։
• Օգտագործեք մտքերի քարտեզագրում կամ օրագրում։ Այս տեխնիկաները կօգնեն տեսանելի դարձնել կապերը և բացահայտել ընդհանուր պատկերը։

Աշխատավայրում/թիմում լայն պատկերի մտածելակերպի մշակման ռազմավարություններ

Ահա մի քանի արդյունավետ ռազմավարություններ, որոնք կարող եք կիրառել՝ ձեր թիմին օգնելու այս մտածելակերպը զարգացնել:

• Ձևավորել մշտական ուսուցման և աճի մշակույթ՝ խրախուսելով նոր հմտությունների ձեռքբերումն ու կազմակերպության տարբեր ուղղությունների հետ ծանոթացումը,
  
• Համագործակցությունը և տարբեր հեռանկարների փոխանակումը դարձնել թիմային աշխատանքի հիմք,
  
• Տրամադրել վերապատրաստման հնարավորություններ, որոնք կզարգացնեն ռազմավարական ու վերլուծական մտածողություն,
  
• Խրախուսել նորարարության և ռիսկերի հետ կապված նախաձեռնություններ՝ ապահովելով փորձարկելու համար անվտանգ միջավայր,
  
• Սահմանել հստակ ու հավակնոտ նպատակներ, որոնք համահունչ են կազմակերպության մեծ տեսլականին։

Որպես ամփոփում՝ լայն պատկերի մտածելակերպը կարևոր հմտություն է թե՛ առաջնորդների, թե՛ թիմի յուրաքանչյուր անդամի համար։ Այն նպաստում է ռազմավարական մտածողությանը, արդյունավետ որոշումների կայացմանը և ընդհանուր հաջողությանը։ Թեև կարճաժամկետ ճնշումները երբեմն կարող են շեղել, սակայն աճի մտածելակերպը, համագործակցությունն ու հետևողական զարգացումը օգնում են այս մոտեցումը դարձնել առօրյա աշխատանքի մաս։ Եկեք պարտավորվենք մտածել մեծ՝ ձևավորելով միջավայր, որտեղ լայն պատկերը միշտ տեսանելի է։