Հունիսի 11-ին, Փարիզում՝ Viva Technology և NVIDIA GTC միջոցառումներում, պաշտոնապես ներկայացվեց մի բացառիկ նախագիծ, որը կբարձրացնի Հայաստանի դիրքը որպես տարածաշրջանի առաջատար արհեստական բանականության կենտրոն։ Սան Ֆրանցիսկոյում և Երևանում հիմնված Firebird AI ստարտափը, Հայաստանի կառավարության և NVIDIA-ի հետ համատեղ, հայտարարել է շուրջ 500 միլիոն դոլար արժողությամբ հանրային և մասնավոր հատվածի համագործակցության մասին՝ Կովկասում առաջին AI սուպերհամակարգչային տվյալների կենտրոնի կառուցման համար։
Նախագծի շրջանակում նախատեսվում է իրականացնել շուրջ 500 միլիոն դոլար ներդրում, տեղադրել հազարավոր NVIDIA Blackwell GPU-ներ և կառուցել 100 մեգավատ հզորությամբ ենթակառուցվածք՝ մինչև 2026 թվականը։ Սա դառնալու է Հայաստանի պատմության մեջ տեխնոլոգիական ամենամեծ ներդրումը։
Firebird ստարտափը, որն առաջին անգամ հրապարակավ ներկայացվեց հենց այս միջոցառմանը, նպատակ ունի՝ Հայաստանը տեղափոխել արհեստական բանականության գլոբալ քարտեզ՝ ստեղծելով բարձր արդյունավետ և կայուն ենթակառուցվածք զարգացող շուկաներում։ Հայաստանի կառավարության և NVIDIA-ի հետ համագործակցության արդյունքում Firebird-ը մշակել է ռազմավարություն՝ զարգացնելու առաջադեմ AI ենթակառուցվածք, որը կխթանի տեխնոլոգիական նորարարությունը և կդարձնի Կովկասի տարածաշրջանը AI հաբ։
NVIDIA-ի հիմնադիր և CEO Ջենսեն Հուանգը իր ելույթում նշում է․
Արհեստական բանականության գործարանները 21-րդ դարի ենթակառուցվածքներն են: Մեր համագործակցությունը Հայաստանի հետ կնպաստի արհեստական բանականության հիմնարար կարողությունների ստեղծմանը և կբացի նոր հնարավորություններ նորարարության ու տնտեսական աճի համար ողջ տարածաշրջանում։
Firebird.ai-ի համահիմնադիր և CEO Ռազմիկ Հովակիմյանը խոսելով նախաձեռնության մասին նշում է հետևյալը.
Սա մեկնարկային հարթակ է նորարարության համար՝ Հայաստանից դեպի աշխարհ։ Մենք պատրաստվում ենք ներդրումներ կատարել նոր մոդելների, ռոբոտաշինության և գիտության մեջ՝ համագործակցելով աշխարհի առաջատար համալսարանների հետ՝ Հայաստանի նորարարների հաջորդ սերունդը զարգացնելու համար:
Հանրային և մասնավոր հատվածների միջև այս համագործակցությունը նպատակ ունի խթանել Հայաստանում AI տեխնոլոգիաների զարգացումը՝ միավորելով բարձրակարգ ենթակառուցվածքները, տաղանդավոր մասնագետներին և նորարարական միջոցները։ Նախաձեռնությունը կօգնի զարգացնել տեղական տեխնոլոգիական էկոհամակարգը, աջակցելով բիզնեսներին, ձեռներեցներին և գիտական հաստատություններին՝ լինել AI-ի ոլորտում առաջատարներ։
Նախագիծը հանդիսանում է Հայաստանի տեխնոլոգիական առաջընթացի կարևորագույն հանգրվաններից մեկը՝ հիմնված NVIDIA-ի ներկայության և միջազգային աջակցության վրա։ Այն առանձնահատուկ է նաև նրանով, որ միավորում է ոչ միայն համաշխարհային տեխնոլոգիական հսկաների փորձն ու ռեսուրսները, այլև սփյուռքի ազդեցիկ ներդրողներին, որոնք տարիներ շարունակ կանգնած են Հայաստանի նորարարական վերելքի հիմքում։
ՀՀ բարձր տեխնոլոգիաների արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանը ընդգծել է նախագծի ռազմավարական կարևորությունը.
Հայաստանը միանում է արհեստական բանականության համաշխարհային շարժմանը ոչ թե դիտորդի, այլ նոր հնարավորություններ ստեղծողի կարգավիճակով։ AI գործարանը լինելու է նորարարության, կրթության, գիտության և ձեռներեցության հարթակ՝ նպաստելով տեղական և միջազգային ստարտափների զարգացմանը և Հայաստանը դիրքավորելով որպես տարածաշրջանի տեխնոլոգիական կենտրոն:
Նախարարը նշել է նաև, որ սա հնարավորություն է տեղական պոտենցիալը համաշխարհային մակարդակ տեղափոխելու համար, ինչը կարևոր ներդրում է երկրի երկարաժամկետ տեխնոլոգիական զարգացման տեսանկյունից։
Տարածաշրջանային տեխնոլոգիական էկոհամակարգի աջակցության մասով՝ Team Group ընկերությունը, որը հանդիսանում է Հայաստանի Team Telecom-ի և Իռլանդիայի Imagine Broadband-ի մատակարար, կներդնի իր տեխնիկական փորձը և ենթակառուցվածքը՝ արագացնելու տվյալների կենտրոնի զարգացման աշխատանքները։
Նախագծին միացել է նաև Afeyan Foundation for Armenia-ն, որի ղեկավար Նուբար Աֆեյանը, որը նաև Flagship Pioneering-ի CEO-ն է, հանդես է գալիս որպես Firebird-ի ռազմավարական խորհրդատու և հիմնադիր գործընկեր։ Նա ընդգծել է.
Հայաստանի տեխնոլոգիական առաջխաղացման հաջորդ էջը հիմնված կլինի համաշխարհային համագործակցության և երկարաժամկետ ներդրումների վրա։ AI ենթակառուցվածքների զարգացումը տարածաշրջանում համարձակ քայլ է՝ դարձնելու Հայաստանը համաշխարհային AI քարտեզի կարևոր խաղացող:
Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինը ևս կարևորել է ԱՄՆ-ի և Հայաստանի միջև տեխնոլոգիական համագործակցությունը՝ ընդգծելով, որ NVIDIA-ի նման առաջատար ընկերությունները հանդիսանում են հուսալի գործընկեր Հայաստանի համար, ինչը նաև կնպաստի ամերիկյան տեխնոլոգիաների արտահանմանը և ներդրումներին։
Այս AI գործարանը կծառայի որպես գիտության, կրթության, ստարտափների և ձեռներեցության կենտրոն՝ բարձրացնելով Հայաստանի տեխնոլոգիական էկոհամակարգի մակարդակը և ամրապնդելով կապերը միջազգային նորարարների հետ։
Այս նախագիծը պատմական նշանակության քայլ է Հայաստանի տեխնոլոգիական զարգացման մեջ, որը միավորում է պետական աջակցությունը, միջազգային առաջատար տեխնոլոգիական ընկերություններին և հայ սփյուռքի ներդրողներին՝ ստեղծելով երկարաժամկետ տնտեսական աճի, նորարարության և տեխնոլոգիական ինքնիշխանության հիմքը։
