staffmedia.am-ը շարունակում է «Շաբաթվա գիրքը» շարքը։ Այս անգամ հերթը կանանցն է առաջնորդելու, բարդ որոշումներ կայացնելու և փոխելու աշխարհը։ Նախորդ հոդվածում մենք արդեն բացահայտել էինք բարդ որոշումների կայացման արվեստը ամերիկացի ձեռնարկատեր և ներդրող, Andreessen Horowitz ընկերության համահիմնադիր Բեն Հորովիցի «Բարդ որոշումներ կայացնելու արվեստը» (The Hard Thing About Hard Things) գրքի օգնությամբ։ Այն անկեղծ ուղեցույց է բիզնեսի ղեկավարների համար, որտեղ հեղինակը պատմում է, որ դժվարը մեծ նպատակներ սահմանելը չէ, իրական մարտահրավերը այդ նպատակներին չհասնելու հետևանքների հետ գործ ունենալն է։
Այս շաբաթվա գրքի ընտրությունը պատահական չէ․ «Շարժվիր առաջ․ կանայք, աշխատանքը և առաջնորդության ձգտումը» ոգեշնչող գիրք է, որը գրել է Շերիլ Սենդբերգը՝ Facebook-ի գործադիր տնօրենը և աշխատավայրում գենդերային հավասարության ակտիվ ջատագովը: 2013 թվականին հրատարակված այս գիրքն ուսումնասիրում է կանանց մասնագիտական կյանքում առկա խոչընդոտները և տրամադրում գործնական խորհուրդներ ու մտքեր, թե ինչպես կարող են կանայք հաղթահարել այս մարտահրավերները և հասնել ղեկավար պաշտոնների: Անձնական պատմությունների, հետազոտությունների արդյունքների և մշակութային վերլուծության միջոցով Սենդբերգը ոգեշնչում է կանանց առաջ գնալ, ռիսկի դիմել և վստահորեն հետամուտ լինել իրենց նպատակներին:
Գլուխ 1. Առաջնորդության ձգտումների բացը
Սենդբերգը սկսում է անդրադառնալով այն հասարակական և մշակութային գործոններին, որոնք նպաստում են ղեկավար պաշտոններում կանանց պակասին: Նա պնդում է, որ կանայք, հաճախ ընդունելով հասարակական կարծրատիպերը, հուսալքվում են հավակնոտ կարիերա կառուցելու գործում: «Առաջնորդության ձգտումների բացը» արդյունքն է արտաքին խոչընդոտների և ինքնապարտադրված սահմանափակումների: Սենդբերգը խրախուսում է կանանց ընդունել իրենց ձգտումները, սահմանել բարձր նպատակներ և գնալ իրենց հաջողության հետևից: Սենդբերգն ասում է, որ սոցիալական ճնշումներից և կարծրատիպերից ազատվելու ուղղությամբ կարևոր քայլը վախից ազատվելն է:
Վախը բազմաթիվ խոչընդոտների արմատն է, որոնց կանայք բախվում են: Սիրված չլինելու, սխալ ընտրություն կատարելու և վախի սուրբ երրորդությունը՝ վատ մայր/կին/դուստր լինելու վախ։
Գլուխ 2. Նստիր սեղանի շուրջ
Այս գլխում Սենդբերգը կանանց հորդորում է զինվել անհրաժեշտ վստահությամբ՝ արժանի տեղ զբաղեցնելու որոշումների կայացման սեղանի շուրջ և լիարժեք դերակատարում ունենալու մասնագիտական քննարկումներում: Նա առանձնահատուկ կարևորում է սեփական տեսակետները համարձակ արտահայտելու, նորարարական գաղափարներ առաջարկելու և որոշումների կայացման գործընթացներում ակտիվ ներգրավվածություն ցուցաբերելու անհրաժեշտությունը: Իրենց ներկայությամբ և ակտիվ մասնակցությամբ կանայք կարող են վերաձևել ավանդական պատկերացումները և արժանանալ արդարացի գնահատականի՝ իրենց ունակությունների և ներդրման համար:
Կանայք պետք է սովորեն պահել իրենց ձեռքը վեր, քանի որ երբ նրանք իջեցնում են ձեռքը, նույնիսկ լավագույն մտադրություններով ղեկավարները հաճախ կարող են չնկատել նրանց:
Գլուխ 3. Հաջողությունը և սիրված լինելը
Սենդբերգը մանրամասն վերլուծում է միաժամանակ հաջողության հասնելու և հասարակության կողմից ընդունված լինելու կանանց առջև ծառացած մարտահրավերը: Նա բացահայտում է հասարակության մեջ արմատացած երկակի չափանիշները, ըստ որոնց՝ նույն հաջողությունը տարբեր կերպ է գնահատվում՝ կախված անձի սեռից: Եթե հաջողակ տղամարդկանց հասարակությունը հիմնականում գովաբանում և մեծարում է, ապա հաջողության հասած կանայք հաճախ արժանանում են քննադատության և պիտակավորվում որպես չափազանց ուժեղ կամ ագրեսիվ: Այս իրավիճակում Սենդբերգը կանանց հորդորում է առաջնորդվել ոչ թե արտաքին սպասելիքներով, այլ սեփական արժեքներով՝ առաջնահերթություն տալով անձնական և մասնագիտական ինքնաիրացմանը և հավատարիմ մնալով իրենց իրական էությանը, անկախ հասարակական կարծրատիպերից և ճնշումներից:
Գլուխ 4. Աստիճանի փոխարեն ջունգլիի մարզասարք
Հեղինակը օգտագործում է « ջունգլիի մարզասարքի» գաղափարը՝ որպես ոչ գծային կարիերայի ուղու փոխաբերություն: Ի տարբերություն աստիճանի, որն ունի միայն վերև կամ ներքև շարժվելու հնարավորություն, մարզասարքը բազմաթիվ ուղիներ է տրամադրում հաջողության հասնելու համար:
Սենդբերգն իր անձնական փորձով ցույց է տալիս, թե ինչպես է ռիսկի դիմելը՝ Համաշխարհային բանկից Google տեղափոխվելը, իսկ հետո ընտրելը Facebook-ի COO պաշտոնը CEO դառնալու փոխարեն, օգնել իր կարիերային:
Կանայք հաճախ խուսափում են ռիսկից՝ նախընտրելով ապահով գործել և մնալ նույն ընկերությունում: Նրանք սովորաբար դիմում են աշխատանքի միայն երբ համապատասխանում են պահանջների 100%-ին, մինչդեռ տղամարդիկ դիմում են 60% համապատասխանության դեպքում: Քերոլ Ֆրոլինգերը և Դեբորա Կոլբը նկարագրում են այդպիսի երևույթը որպես «Թագի համախտանիշ»՝ հավատ, որ եթե դուք ջանասիրաբար աշխատեք, ինչ-որ մեկը կնկատի և կդնի թագ ձեր գլխին: Բայց կյանքն այդպիսին չէ: Դուք կհաջողեք միայն եթե մարտահրավեր նետեք ինքներդ ձեզ և ռիսկի դիմեք:
Մի՛ սպասեք, որ իշխանությունը կտրվի ձեզ ինքնաբերաբար։ Ինչպես երազանքների թագը, որն երբեք չի հայտնվի ձեր գլխին առանց ջանքերի, այնպես էլ մասնագիտական հաջողությունը սպասում է ձեր համարձակ քայլին։ Ի վերջո, բնության օրենքներով էլ՝ ջունգլիում թագ կրում է միայն նա, ով կարողանում է այն նվաճել։
Գլուխ 5. Դուք իմ մենթո՞րն եք
Անդրադառնալով մենթորության կարևորությանը՝ Սենդբերգը խրախուսում է կանանց ակտիվորեն փնտրել այն մարդկանց, ովքեր կարող են ուղղորդել, աջակցել և արժեքավոր խորհուրդներ տալ իրենց մասնագիտական ուղու ընթացքում։ Սակայն նա ընդգծում է, որ «գտեք մենթոր, և դուք կհաջողեք» մոտեցումը միանշանակ չէ։ Փոխարենը, Սենդբերգն առաջարկում է այլ ռազմավարություն․ կատարելագործվեք ձեր գործում, և մենթորներն ինքնաբերաբար կնկատեն ձեզ։
Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ մարդիկ հակված են աջակցել նրանց, ում մեջ տեսնում են ակնհայտ տաղանդ և ներուժ։ Ուստի մենթորությունը պետք չէ ընկալել որպես կախարդական բանաձև․ այն գալիս է որպես բնական հետևանք՝ հիմնվելով ձեր ջանքերի և հաջողությունների վրա։
Սենդբերգը նաև մատնանշում է, որ երբեմն ամենաարժեքավոր խորհուրդները ստացվում են ոչ թե վերադասներից, այլ ընկերներից և իրականում, գործընկերներն ու համախոհները հաճախ կարող են ավելի արդիական ու գործնական խորհուրդներ տալ։ Նրանք անցնում են նույն մարտահրավերների միջով և հաճախ ավելի լավ են հասկանում այն խնդիրները, որոնք վերադասների տեսադաշտում կարող են չհայտնվել։
Գլուխ 6. Փնտրեք և արտահայտեք ձեր ճշմարտությունը
Սենդբերգը քննարկում է աշխատավայրում իրական հաղորդակցության կարևորությունը: Նա ընդգծում է կանանց համար իրենց ձեռքբերումների, ցանկությունների և մտահոգությունների մասին բարձրաձայնելու անհրաժեշտությունը:
Շերիլ Սենդբերգը խորհուրդ է տալիս գտնել ազնվության և նրբանկատության հավասարակշռությունը։ Կարևոր է ընդունել, որ ոչ մի կարծիք բացարձակ ճշմարտություն չէ, լսել մյուսների տեսակետները և ուղղակի հարցեր տալ՝ առանց ենթադրությունների։ Հետադարձ կապն անհրաժեշտ է, նույնիսկ եթե այն երբեմն ցավոտ է։
Իրենց փորձառությունները կիսելով և իրենց գաղափարների համար պայքարելով, կանայք կարող են դրական փոփոխություններ առաջացնել և ստեղծել միջավայր, որը գնահատում է բազմազանությունն ու ներառականությունը:
Գլուխ 7. Մի հեռացեք նախքան հեռանալու իրական պահը
Այս գլուխը կենտրոնանում է այն երևույթի վրա, երբ կանայք «հեռանում են» իրենց կարիերայից՝ կանխատեսելով ապագա ընտանեկան պարտականությունները: Սենդբերգը խրախուսում է կանանց նախապես չհեռանալ իրենց մասնագիտական կյանքից՝ ենթադրյալ ապագայի պատճառով: Փոխարենը, նա հորդորում է կանանց պահպանել իրենց նվիրվածությունն ու ձգտումները մինչև այն պահը, երբ իրականում անհրաժեշտություն կառաջանա աշխատանք-կյանք հավասարակշռության մասին որոշումներ կայացնելու:
Գլուխ 8. Դարձրեք ձեր զուգընկերոջը իրական գործընկեր
Սենդբերգը մեծ ուշադրություն է դարձնում աջակցող զուգընկերների և հավասար գործընկերության դերին՝ որպես մասնագիտական հաջողության կարևոր բաղադրիչ։ Նա ընդգծում է, որ տղամարդկանց ակտիվ ներգրավվածությունը թե՛ կենցաղային պարտականություններում, թե՛ ծնողավարության մեջ ստեղծում է ավելի հավասարակշռված միջավայր, որտեղ կանայք կարող են ներդրում ունենալ իրենց կարիերայում՝ առանց անձնական կյանքը զոհաբերելու։ Իրական գործընկերությունը ենթադրում է պատասխանատվությունների հավասար բաշխում, որը երկուսին էլ հնարավորություն է տալիս զարգանալ ինչպես մասնագիտական, այնպես էլ անձնական ոլորտներում։
Միևնույն ժամանակ, Սենդբերգը կասկածի տակ է դնում «ամեն ինչ ունենալու» առասպելը՝ ընդգծելով, որ աշխատանքի և անձնական կյանքի հավասարակշռությունը հաճախ ուղեկցվում է մարտահրավերներով։ Նա խրախուսում է կանանց հրաժարվել կատարելության անիրագործելի իդեալից և դրա փոխարեն կենտրոնանալ այն հավասարակշռության վրա, որը համապատասխանում է իրենց կյանքի իրականությանը։
Սահմաններ սահմանելով, առաջնահերթություններ որոշելով և աջակցություն ընդունելով՝ կանայք կարող են ավելի վստահորեն հաղթահարել ժամանակակից կյանքի բարդությունները և գտնել իրենց համար ամենաարդյունավետ ճանապարհը։
Գլուխ 9. Եկեք սկսենք խոսել դրա մասին
Վերջին գլխում Սենդբերգը կոչ է անում բաց և անկեղծ քննարկումներ սկսել աշխատավայրում գենդերային անհավասարության մասին։ Նա կարևորում է թե՛ կանանց, թե՛ տղամարդկանց կողմից առկա խոչընդոտները ճանաչելու և միասին աշխատելու անհրաժեշտությունը՝ ավելի ներառական ու հավասար միջավայր ստեղծելու համար։
Կազմակերպությունները կարող են լիարժեք օգտագործել իրենց աշխատուժի ներուժը, եթե համարձակորեն մարտահրավեր նետեն կարծրատիպերին, դիմակայեն կանխակալ մոտեցումներին և խթանեն բազմազանությունը։ Միայն այդ դեպքում հնարավոր կլինի ձևավորել աշխատանքային մշակույթ, որտեղ բոլորը հնարավորություն կունենան զարգանալու և հաջողության հասնելու՝ անկախ սեռից։
Շերիլ Սենդբերգի «Շարժվիր առաջ․ կանայք, աշխատանքը և առաջնորդության ձգտումը» գիրքը հզոր մանիֆեստ է կանանց համար՝ ընդունելու իրենց ձգտումները, մարտահրավեր նետելու հասարակական նորմերին և ձգտելու ղեկավար պաշտոնների: Անձնական պատմությունների և խորաթափանց հետազոտությունների միջոցով Սենդբերգը ընդգծում է այն խոչընդոտները, որոնց կանայք բախվում են իրենց մասնագիտական կյանքում և տրամադրում գործնական խորհուրդներ այդ մարտահրավերները հաղթահարելու համար: Կանանց խրախուսելով առաջ շարժվել, աջակցել միմյանց և մարտահրավեր նետել գենդերային կարծրատիպերին, Սենդբերգը նպատակ ունի ստեղծել ավելի հավասար և ներառական աշխատավայր բոլորի համար: Այս գիրքը հանդիսանում է գործողության կոչ կանանց համար՝ օգտվելու հնարավորություններից, գտնելու իրենց ձայնը և վստահությամբ ու վճռականությամբ ձգտելու ղեկավար պաշտոնների:
