Իրական տարբերությունը ոչ թե լավ կամ վատ անելու միջև է, այլ՝ ոչինչ չանելու և ինչ-որ բան անելու։
Իհարկե մեր ընտրությունը գործելն է, ուստի մենք շարունակում ենք «Շաբաթվա գիրքը» շարքը։ Նախորդ շաբաթ անդրադարձել էինք մտածելակերպ փոխող և կարծրատիպեր կոտրող մի գրքի՝ գրող, ձեռներեց և ազատ կենսակերպի ջատագով Թիմ Ֆերիսի «4-ժամյա աշխատանքային շաբաթ»։
Շաբաթվա գիրքը այս անգամ թվային դարում լսարան կառուցելու և նրա հետ քո աշխատանքով կիսվելու կարևորության մասին է։
Խոսքն, իհարկե, Օսթին Քլեոնի «Ցույց տուր քո աշխատանքը։ 10 միջոց քո ստեղծագործությունը ցուցադրելու և քեզ բացահայտելու համար» (Show your work!: 10 Ways to Share Your Creativity and Get Discovered) գրքի մասին է։
Օսթին Քլեոնը սկսում է այն մտքով, որ այսօրվա ստեղծագործական աշխարհում ամենամեծ մարտահրավերը ոչ թե տաղանդն է, այլ տեսանելի լինելը։ Շատ տաղանդավոր մարդիկ, հաճախ մնում են աննկատ, քանի որ չգիտեն ինչպես ճիշտ ներկայացնել իրենց աշխատանքը։
Որքան շատ կիսվեք, այնքան շատ կսովորեք, և այնքան շատ հնարավորություններ կստեղծեք ինքներդ ձեզ համար։
Օսթին Քլեոնը սկսում է բացատրելով, թե ինչու է կարևոր ձեր աշխատանքով կիսվելը։ Դա միջոց է կապ հաստատելու այլ մարդկանց հետ, ովքեր կիսում են ձեր հետաքրքրությունները, ձեր աշխատանքի վերաբերյալ հետադարձ կապ ստանալու և համայնք կառուցելու համար։ Քլեոնի շեշտադրումներից ամենակարևորներից մեկը աշխատանքի հարցում առատաձեռն լինելու կարևորությունն է։ Նա նշում է, որ «որքան շատ բաժանեք, այնքան շատ կստանաք»։ Սա նշանակում է, որ պետք է պատրաստ լինեք կիսվել ձեր գիտելիքներով և փորձով, նույնիսկ այն մարդկանց հետ, որոնց չեք ճանաչում։
Ստեղծագործականությունը, ըստ հեղինակի, կենդանի ճանապարհ է, որը պետք է կիսել մյուսների հետ։
Գլուխ 1․ Պարտադիր չէ, որ դուք հանճար լինեք
Հիմնական հոգեբանական արգելքը, որին բախվում է մարդկանց մեծ մասը իրենց աշխատանքով կիսվելիս, այն համատարած համոզմունքն է, որ նրանք պետք է լինեն արդեն կայացած հանճար կամ փորձագետ, նախքան ցույց տալու արժանի որևէ բան ունենալը: Քլեոնը ներկայացնում է «սցենիուս» (scenius) գաղափարը, որը մարդկանց մի խումբ է, որոնք աջակցում են միմյանց և կիսվում գաղափարներով։ Նա գրում է, որ բոլորը պետք է լինեն սցենիուսի մաս, և որ մենք բոլորս կարող ենք սովորել միմյանցից։ Քլեոնը պնդում է, որ ինտերնետային իրականությունում մեծապես նախընտրում են այն մարդկանց, որոնք ներկայումս սովորում են և բաց են խոսելու իրենց ճանապարհի մասին։ Նրանք զերծ են հանճար լինելու ճնշումից, ինչը նրանց հնարավորություն է տալիս ազատորեն փորձարկելու, բացահայտ ձախողվելու և «հիմար» հարցեր տալու, որոնք բացահայտում են իրենց ստեղծագործական գործընթացը։ Այս շարունակական, անկանոն շրջապտույտը ցույց տալը հենց ինքնին աշխատանքի կարևոր մասն է։
Գլուխ 2․ Մտածեք գործընթացի, ոչ թե արդյունքի մասին
Սովորաբար մարդիկ աշխարհին ցույց են տալիս միայն վերջնական արդյունքը։ Կլեոնը պնդում է, որ թվային դարաշրջանում մարդիկ ավելի շատ հետաքրքրված են կուլիսային ընթացքով։ Սևագրեր, էսքիզներ, փորձարկումներ ու սխալներ ցույց տալը ոչ միայն մարդկայնացնում է աշխատանքը, այլև ստեղծում է իրական կապ լսարանի հետ։ Նա առաջարկում է ամենօրյա ստեղծագործական ընթացքը դարձնել փաստագրության առարկա․ պահել գրառումներ, լուսանկարել ընթացքը, նշումներ անել ձեռքբերումների մասին։ Այս ամենը դառնում է արխիվ, որտեղ երևում է քո զարգացումը։ Մարդիկ սկսում են հետևել ոչ միայն արդյունքին, այլ ամբողջ ճանապարհին։
Գլուխ 3․ Ամեն օր կիսվիր ինչ-որ փոքր բանով
Մի սպասիր ամիսներ կամ տարիներ՝ աբողջական նախագիծը ներկայացնելու համար։ Ավելի լավ է ամեն օր կամ հաճախակի կիսվել փոքր կտորներով։ Թվային աշխարհում հետևողականությունը կարևոր է, իսկ փոքրիկ հրապարակումները կուտակվում են և ժամանակի ընթացքում ձևավորում տեսանելի աշխատանք։ Դրանք կարող են լինել էսքիզ, միտք գրքից, ստուդիայի լուսանկար կամ սովորած դաս։ Կարևորը չափավորությունը պահպանելն է, որպեսզի չվերածվի անհարկի մանրամասնությունների կուտակման։ Օրվա վերջում փոքրիկ հրապարակումը դառնում է վարժություն կարգապահության և շարունակականության մեջ։
Գլուխ 4. Բացիր քո հետաքրքրությունների պահարանը
Յուրաքանչյուր ստեղծագործող ձևավորվում է այն բովանդակությամբ, որը նա տեսել, կարդացել կամ լսել է։ Այդ ազդեցությունները ցույց տալը նույնքան կարևոր է, որքան սեփական աշխատանքը։ Քլեոնն օգտագործում է «հետաքրքրությունների պահարան» փոխաբերությունը․ գրքերի, ֆիլմերի, երաժշտության, արվեստի կամ նույնիսկ տարօրինակ իրերի հավաքածու, որը քեզ ոգեշնչում է։ Այդ հավաքածուն բացելը հնարավորություն է տալիս մյուսներին հասկանալու՝ որտեղից են գալիս քո գաղափարները։ Այդպես դու ցույց ես տալիս քո ստեղծագործական ծագումնաբանությունը և միաժամանակ նվեր ես անում լսարանին՝ նոր բացահայտումների ձևով։
Գլուխ 5․ Պատմիր պատմություններ
Աշխատանքը ինքնուրույն գրեթե երբեք «չի խոսում»։ Մարդկանց ներգրավում է այն պատմությունը, որ դու պատմում ես դրա մասին։ Յուրաքանչյուր աշխատանքի հետ պետք է կապել պատմություն․ որտեղից եկավ գաղափարը, ինչ դժվարություններ եղան, ինչու է դա կարևոր։ Ճիշտ պատմությունը ստեղծում է հուզական կապ և հիշարժան է դարձնում աշխատանքը։ Քլեոնը հորդորում է սովորել սթորիթելինգի հիմունքները՝ ինչպես կառուցել սկիզբ, զարգացում և ավարտ, ինչպես ցույց տալ պայքարը և հաղթահարված խոչընդոտները։ Պատմությունն օգնում է նույնիսկ ամենատեխնիկական բաները դարձնել հասկանալի ու գրավիչ։
Գլուխ 6․ Սովորեցրու այն, ինչ գիտես
Գիտելիքը պահելու փոխարեն, կիսվիր դրանով և սովորեցրու ուրիշներին։ Սովորեցնելը նախ և առաջ ամրապնդում է քո սեփական գիտելիքները։ Պարտադիր չէ, որ դու մասնագետ լինես՝ մի փոքր հնարքով կամ սովորած դասով կիսվելը նույնպես արժեքավոր է։ Սովորեցնելը ստեղծում է վստահություն և գրավում մարդկանց, քանի որ այն միշտ հետադարձ կապ է ստեղծում։ Դա կարող է լինել կարճ ուղեցույց, «ինչ եմ սովորել» գրառում, փոքրիկ ուսուցողական նյութ կամ հարցերի պատասխան։ Այս կերպ քո ճանապարհը դառնում է հանրային ռեսուրս։
Գլուխ 7․ Մի վերածվիր մարդկային սպամի
Շատ հեշտ է ընկնել ինքնագովազդի ծուղակը։ Կլեոնը զգուշացնում է, որ չափազանց կտրուկ ու անանձնական կիսվելը սպամի տպավորություն է ստեղծում։ Աշխատանքը տարածելը պետք է լինի զրույցի, ոչ թե միակողմանի գովազդի ձև։ Կարևոր է ուշադրություն դարձնել ուրիշներին, մեկնաբանել նրանց ստեղծածը, կիսվել ոչ միայն քոնով, այլև ուրիշների աշխատանքով։ Երբ դու անկեղծ ես ու իրական, ստեղծվում են հարաբերություններ, ոչ թե պարզապես հետևորդներ։
Գլուխ 8․ Սովորիր հարվածներ ընդունել
Երբ դու քո աշխատանքը ցուցադրում ես, քննադատությունն անխուսափելի է։ Պետք է սովորել դիմանալ դրան։ Ոչ բոլոր արձագանքներն ունեն նույն արժեքը․ կան կառուցողական քննադատություններ, որոնք օգնում են աճել, և կան նաև անիմաստ կամ վիրավորական մեկնաբանություններ։ Կարևորը դրանք տարբերակելն է։ Սովորիր չվախենալ քննադատությունից, ընդունել օգտակարը և անտեսել ավելորդը։ Ժամանակի ընթացքում զարգանում է «հաստ մաշկ», և դա քեզ թույլ է տալիս ավելի վստահորեն ստեղծագործել։
Գլուխ 9․ Վաճառիր
Ստեղծագործական աշխատանքից գումար աշխատելը ոչ թե ամոթ է, այլ անհրաժեշտություն։ Կլեոնը նշում է, որ պետք է հստակ սահմանել՝ ինչ ես պատրաստ անել գումարի դիմաց և ինչում չես ուզում զիջումների գնալ։ «Վաճառվելը» վատ բառ չէ, եթե դու դա անում ես ազնվորեն ու թափանցիկ։ Նա խորհուրդ է տալիս ունենալ բազմազան եկամտի աղբյուրներ՝ դասավանդում, արտադրանք, ծառայություններ կամ համագործակցություններ։ Գումար վաստակելը թույլ է տալիս շարունակել ստեղծագործել՝ առանց հանձնվելու։
Գլուխ 10․ Մնա խաղի մեջ
Վերջին գլուխը վերաբերում է համբերատարությանը։ Շատերը չափազանց շուտ են հանձնվում՝ չտեսնելով արագ արդյունքներ։ Բայց իրական հաջողությունը գալիս է տարիների հետևողականությունից։ Եթե շարունակում ես կիսվել, սովորեցնել ու ներկայանալ, աստիճանաբար ձևավորում ես լսարան ու հեղինակություն։ Կլեոնը հորդորում է աշխատել այնպիսի տեմպով, որ խուսափես այրումն զգալուց։ «Մնա խաղի մեջ» նշանակում է ոչ միայն չհանձնվել, այլ նաև շարունակել զարգանալ, որովհետև որքան երկար ես մնում տեսանելի, այնքան ավելի շատ հնարավորություններ են գալիս։
«Ցույց տուր քո աշխատանքը» ավարտվում է հիշեցմամբ․ ստեղծագործականությունը գաղտնի պահելու մասին չէ, այլ շարունակական երկխոսության մաս դառնալու։ Երբ դու կիսվում ես ստեղծագործական գործընթացով, ներշնչումներով, պատմություններով ու դասերով, հրավիրում ես մարդկանց քայլելու քեզ հետ քո ճանապարհով։ Պետք չէ լինել հանճար, պարզապես պետք է համարձակություն ունենալ ներկայանալու, մեծահոգաբար կիսելու և շարունակելու առաջ գնալ։ Ժամանակի ընթացքում այդ բաց լինելը ոչ միայն լսարան է ստեղծում, այլև ամրացնում է քո սեփական ստեղծագործական ուղին։
Ուստի շարունակիր ստեղծագործել, կիսել այդ ճանապարհը լսարանի հետ հենց այսօրվանից և միգուցե հենց վաղը այն կբերի նոր հնարավորություններ։
