Մարդկային ռեսուրսների կառավարման (HR) ոլորտում որոշումներ կայացնելը հաճախ բիզնեսի ամենաբարդ և պատասխանատու գործընթացներից մեկն է։ Կազմակերպության հաջողությունը մեծապես կախված է նրանից, թե որքան արդյունավետ և ներգրավված են աշխատակիցները։ Այդ իսկ պատճառով HR մասնագետների առջև կանգնած հիմնական մարտահրավերն է՝ նվազեցնել սխալների և անգիտակցական կողմնակալության հավանականությունը։ Այս նպատակի համար առանձնահատուկ կարևորություն է ստանում տվյալների վրա հիմնված մոտեցումը՝ HR վերլուծության ու ժամանակակից գործիքների կիրառմամբ, որոնք հնարավորություն են տալիս կայացնել հիմնավորված և արդյունավետ որոշումներ։
Ինչու են տվյալները կարևոր HR-ում
Կազմակերպության հաջողությունն ուղղակիորեն կախված է նրանից, թե որքան ներգրավված ու արդյունավետ են աշխատակիցները։ Այդ իսկ պատճառով HR մասնագետների առջև կանգնած ամենակարևոր մարտահրավերն է՝ նվազեցնել սխալների ու անգիտակցական կողմնակալության հավանականությունը։ Այստեղ է, որ տվյալների վրա հիմնված մոտեցումը դառնում է ոչ թե նորաձևություն, այլ՝ անհրաժեշտություն։
Ժամանակակից HR վերլուծական գործիքները թույլ են տալիս ոչ միայն արձանագրել փաստերը, այլև հասկանալ դրանց պատճառահետևանքային կապերը, ձևավորել ռազմավարական մոտեցում և կայացնել հիմնավոր ու ժամանակին որոշումներ։ Դիտարկենք՝ ինչ առավելություններ է տալիս տվյալների վրա հիմնված մտածողությունը մարդկային ռեսուրսների կառավարման պրակտիկայում։
Ապագային միտված ավելի հստակ որոշումներ. տվյալահեն մոտեցումը հիմք է ստեղծում կանխատեսող վերլուծության (predictive analytics) կիրառման համար, որն օգտագործում է պատմական տվյալները ապագա զարգացումները կանխատեսելու նպատակով։ Սա բիզնեսին հնարավորություն է տալիս ոչ թե արձագանքել արդեն տեղի ունեցածին, այլ նախապես պատրաստվել հնարավոր սցենարներին՝ կայացնելով խելամիտ և հաշվարկված որոշումներ։
Աշխատուժի արտադրողականության բարձրացում. վերլուծական գործիքները թույլ են տալիս HR բաժնին հայտնաբերել, թե որ գործոններն են խթանում կամ խոչընդոտում աշխատակիցների արդյունավետությունը։ Այս տեղեկատվության հիման վրա հնարավոր է մշակել կոնկրետ ռազմավարություններ, որոնք աջակցում են յուրաքանչյուր աշխատակցի առավելագույն ներուժի բացահայտմանը։
Պահպանման, ներգրավվածության և տաղանդների կառավարման բարելավում. տվյալները կարևոր ուղեցույց են՝ հասկանալու, թե ինչ են ակնկալում թեկնածուները, որտեղից են գալիս լավագույն մասնագետները և ինչ պայմաններում են աշխատակիցները նախընտրում մնալ կազմակերպությունում։ Այս պատկերացումները օգնում են ուժեղացնել թե՛ հավաքագրման, թե՛ պահպանման քաղաքականությունները։
Նորարարության խթանում. կազմակերպության երկարաժամկետ զարգացումն անհնար է առանց նորարարական մտածողության։ Տվյալների վերլուծությունն օգնում է բացահայտել այն ռազմավարությունները, որոնք խթանում են համագործակցությունը, ստեղծագործականությունը և նոր գաղափարների զարգացումը։
Խնդիրների խորքային բացահայտում. տվյալների վրա հիմնված մոդելը հնարավորություն է տալիս ոչ միայն արձանագրել խնդիրները, այլ նաև հասկանալ դրանց իրական պատճառները։ Դա թույլ է տալիս նպատակային միջամտել և փոփոխություններ իրականացնել այն ուղղություններում, որոնք առավել մեծ ազդեցություն ունեն ընդհանուր աշխատանքի որակի վրա։
Ինչպես կառուցել տվյալների վրա հիմնված HR ռազմավարություն
Տվյալներ հավաքելը և դրանք ձեր օգտին օգտագործելը տարբեր բաներ են: Տվյալների վրա հիմնված HR ռազմավարություն ստեղծելը պահանջում է այս երկուսի խելացի համադրություն: Տվյալների վրա հիմնված HR ռազմավարություն ունենալու համար պետք է կարողանալ դրանք հավաքել ճիշտ ձևով, վերլուծել նպատակային և կիրառել ռազմավարական մակարդակում։
Քայլ 1. Բացահայտեք բիզնես խնդիրները
Տվյալների վրա հիմնված HR ռազմավարության կառուցման ուղին սկսվում է ամենահիմնարար հարցից՝ ի՞նչ բիզնես խնդիր եք փորձում լուծել։ Դա կարող է լինել աշխատակիցների արտահոսքի մակարդակի նվազեցումը, ներգրավվածության բարձրացումը կամ աշխատանքի ընդունման գործընթացի արդյունավետության բարձրացումը։ Կարևոր է՝ այս փուլում կենտրոնանալ ամենահրատապ և բիզնեսի վրա ամենամեծ ազդեցությունն ունեցող խնդիրների վրա։ Երբ փորձ եք անում լուծել միաժամանակ շատ խնդիրներ՝ առանց հստակ ֆոկուսի, ռիսկ եք վերցնում տարածել ռեսուրսները և կորցնել արդյունքը։ Փոխարենը, եթե սահմանում եք մեկ կամ երկու կոնկրետ մարտահրավեր՝ որպես առաջնահերթություն, կարողանում եք ճիշտ ընտրել անհրաժեշտ տվյալները, հասկանալ դրանց պատճառահետևանքային կապերը և մշակել նպատակային լուծումներ։
Քայլ 2. Սահմանեք չափելի (SMART) նպատակներ
Որոշումները պետք է հիմնված լինեն հստակ և չափելի արդյունքների վրա, որպեսզի հնարավոր լինի գնահատել ռազմավարության արդյունավետությունը։ Այս նպատակով անհրաժեշտ է սահմանել նպատակներ, որոնք կլինեն հստակ ձևակերպված, իրականացման համար մատչելի, նպատակահարմար և կապակցված ժամկետների հետ։ Այսպիսի նպատակները ծառայում են որպես ուղեցույց՝ ուղղորդելով տվյալների հավաքագրման և վերլուծության գործընթացները, որպեսզի հավաքված տվյալներն ավելի կոնկրետ և օգտակար լինեն ռազմավարական որոշումների համար։
Քայլ 3. Հավաքեք անհրաժեշտ տվյալները
Հաջորդ կարևոր քայլը տվյալների հավաքումն է, որոնք անհրաժեշտ են ձեր սահմանած նպատակներին հասնելու համար։ Տվյալների աղբյուրները կարող են լինել ինչպես ներքին՝ օրինակ աշխատակիցների հետ հարցումներ, գործնական արդյունավետության ցուցանիշներ (KPI-ներ), այնպես էլ արտաքին՝ շուկայի միտումների տվյալներ կամ մրցակիցների վերլուծություններ։ Այստեղ ձեզ կարող է օգնության գալ Compass by staff.am վերլուծական ծառայությունը, որը տրամադրում է հայաստանյան աշխատաշուկայի լայնածավալ վերլուծական տվյալներ։ Այս գործիքի միջոցով դուք կարող եք համադրել ձեր կազմակերպության տվյալները շուկայի հետ՝ ստանալով ավելի հստակ և գործնական մոտեցում HR ռազմավարության ձևավորման ու որոշումների կայացման համար։ Այս տվյալների համակցումը թույլ է տալիս ստանալ ամբողջական և հավաստի պատկեր, որը հիմք կդառնա գիտական ու նպատակային վերլուծության համար։
Քայլ 4. Ապահովեք տվյալների որակն ու ճշգրտությունը
Տվյալների հավաքման ընթացքում հատկապես կարևոր է հետևել դրանց որակին ու հստակությանը, քանի որ սխալ կամ հնացած տվյալները կարող են ուղղորդել սխալ եզրահանգումների և վատթարացնել ձեր HR ռազմավարության արդյունավետությունը։ Այս խնդիրը լուծելու համար անհրաժեշտ է ներդնել ավտոմատացված տվյալների հավաքագրման և մշակման գործիքներ, որոնք կօգնեն նվազեցնել մարդային սխալները և արագացնել տվյալների թարմացումը։ Բացի այդ, պետք է կիրառել տարբեր ստուգման մեխանիզմներ՝ տվյալների ճշգրտությունը վերահսկելու և ոչ հուսալի ինֆորմացիայի հայտնաբերման համար։ Այս մոտեցումը մեծացնում է հավաքված տվյալների վստահելիությունը և ապահովում, որ ձեր որոշումները հիմնված լինեեն ամուր և իրական տեղեկատվության վրա։
Քայլ 5. Ինտեգրեք տվյալները բիզնեսի բոլոր շերտերում
Տվյալները պետք է լինեն ոչ միայն HR բաժնի հասանելիությունը, այլ նաև կիրառելի և հասանելի լինեն կազմակերպության բոլոր համապատասխան շերտերում և թիմերում։ Դա նշանակում է, որ տվյալներն անհրաժեշտ է ինտեգրել տարբեր ստորաբաժանումների աշխատանքային պրոցեսներում՝ խթանելով խաչաձև համագործակցություն։ Այս մոտեցումը թույլ է տալիս ստանալ համապարփակ և լիարժեք պատկեր կազմակերպության ներսում առկա իրավիճակի մասին և միաժամանակ աջակցում է ռազմավարական նպատակների իրականացմանը ամբողջ ընկերությունում։ Այսպիսով, տվյալները դառնում են ամբողջ կազմակերպության զարգացման շարժիչ ուժը՝ ապահովելով ավելի միասնական և նպատակային աշխատանք։
Քայլ 6. Ներդրեք համապատասխան վերլուծական գործիքներ
Տվյալների հավաքումից հետո անհրաժեշտ է ընտրել այն վերլուծական գործիքները, որոնք լավագույնս համապատասխանում են ձեր նպատակներին և կօգնեն տվյալները վերածել կոնկրետ, գործնական և կիրառելի պատկերացումների։ Դուք կարող եք ընտրել վերլուծության գործիքներ, որոնք կենտրոնանում են աշխատակիցների ներքին ցուցանիշների վրա, կանխատեսող վերլուծության լուծումներ՝ ապագա իրադարձություններն ու միտումները պատկերացնելու համար, կամ աշխատուժի վերլուծության համակարգեր, որոնք օգնում են գնահատել ընդհանուր աշխատակազմի կառուցվածքը և արդյունավետությունը։ Այս ընտրության մեջ կարևոր է հստակեցնել հենց ձեր կոնկրետ խնդիրներն ու նպատակները։ Մի օրինակ է Compass by staff.am հարթակը, որը ծառայում է որպես հուսալի արտաքին տվյալների աղբյուր՝ տրամադրելով աշխատաշուկայի համեմատական վերլուծություն։ Այս գործիքի միջոցով դուք կարող եք տեսնել՝ որքանով են ձեր կազմակերպության տվյալները համընկնում շուկայի միտումներին, ինչը թույլ կտա կատարել ավելի հիմնավորված և ռազմավարական որոշումներ։
Քայլ 7. Համեմատեք արդյունքները ոլորտի չափանիշների հետ
Ձեր հավաքած տվյալները ինքնին արժեքավոր են, սակայն համատեքստում դիտարկելով միայն կարող եք իրական իմաստ և նշանակություն հաղորդել դրանց։ Սա նշանակում է, որ անհրաժեշտ է կատարել արդյունքների համեմատություն (benchmark) ոլորտային չափանիշների հետ՝ օրինակ՝ աշխատավարձերի միջին մակարդակի, աշխատակիցների ներգրավվածության աստիճանի, աշխատանքի ընդունման արագության և այլ կարևոր ցուցանիշների համեմատ։ Այս վերլուծությունը թույլ կտա պարզել՝ արդյոք ձեր կազմակերպությունն առաջատար է շուկայում, գտնվում է միջին մակարդակում, թե՝ հետ է մնացել մրցակիցներից։ Այս համեմատական մոտեցումը կօգնի իդենտիֆիկացնել բարելավման հնարավորություններն ու նպատակային զարգացնել HR ռազմավարությունները։
Քայլ 8. Ստեղծեք տվյալների վրա հիմնված որոշումների մշակույթ
Տվյալների օգտագործումը պետք է դառնա կազմակերպության անքակտելի մաս՝ ոչ թե միակողմանի կամ ժամանակավոր նախաձեռնություն։ Դա նշանակում է, որ անհրաժեշտ է խթանել տվյալահեն մտածելակերպի զարգացմանը՝ սկսելով վերապատրաստումներից, թիմի անդամներին տրամադրելով անհրաժեշտ ռեսուրսներ և աջակցություն, ինչպես նաև ապահովելով տվյալների նկատմամբ լիովին թափանցիկ և հասկանալի մոտեցում։ Այսպիսով, բոլոր աշխատակիցներն ու ղեկավարները կդառնան ակտիվ մասնակցողներ տվյալների վերլուծության և դրանց հիման վրա հիմնավորված որոշումների կայացման գործում։ Այդ մշակույթի ստեղծումը կսթափեցնի և կկայունացնի տվյալների կիրառումը, ինչը կնպաստի էլ ավելի արդյունավետ և ռազմավարական կազմակերպչական զարգացմանը։
Քայլ 9. Հաշվի առեք էթիկական և իրավական պահանջները
Տվյալների վստահելի և արդյունավետ օգտագործումը չի կարող լինել պատասխանատվության առկայության բացակայությամբ։ Անհրաժեշտ է խստորեն հետևել տվյալների պաշտպանության և գաղտնիության օրինական պահանջներին, ինչպիսիք են GDPR-ը և այլ համապատասխան կարգավորումներ, որոնք ապահովում են անձնական տեղեկությունների անվտանգությունը։ Բացի այդ, կարևոր է ներդնել տեխնիկական միջոցներ՝ տվյալների անվտանգությունը բարձրացնելու համար, ինչպիսիք են կոդավորումը, մուտքի վերահսկումը և սերտ մոնիթորինգը։ Այս մոտեցումն ապահովում է աշխատակիցների և կազմակերպության միջև վստահության մակարդակի պահպանումը, ինչպես նաև զերծ է պահում հնարավոր իրավական խնդիրներից, որոնք կարող են առաջանալ տվյալների չարաշահումից կամ պաշտպանվածության բացակայությունից։
Քայլ 10. Չափեք արդյունքներն ու բարելավեք ռազմավարությունը
Տվյալների վրա հիմնված HR ռազմավարությունը պետք է լինի ճկուն և արձագանքող կազմակերպության իրական փոփոխություններին։ Այդ պատճառով կարևոր է պարբերաբար չափել ձեր ռազմավարության արդյունքները՝ հիմնվելով նախապես սահմանված KPI-ների վրա, որպեսզի տեսնեք՝ արդյոք հասնում եք հստակ նպատակներին։ Միջոցառումների և արդյունքների մշտական վերլուծությունը հնարավորություն է տալիս ժամանակին հայտնաբերել թերացումներն ու անհրաժեշտության դեպքում կատարել համապատասխան ճշգրտումներ։ Այս մոտեցումը ապահովում է HR գործընթացների շարունակական կատարելագործում և կազմակերպության համար առավել արդյունավետ կառավարման հաստատում։
Տվյալների վրա հիմնված մոտեցումը մարդկային ռեսուրսների կառավարման ոլորտում այլևս ապագայի միտում չէ՝ այն ներկայի անշրջանցելի պահանջն է։ Ժամանակակից բիզնես միջավայրը փոխվում է արագ, իսկ կազմակերպությունների հաջողությունը կախված է ոչ միայն ռազմավարությունից, այլ նաև այն հենքից, որի վրա այդ ռազմավարությունը կառուցվում է։ Այդ հենքը՝ տվյալներն են։
Տվյալները օգնում են տեսնել պատկերն ավելի պարզ, կանխատեսել հնարավոր ռիսկերն ու հնարավորությունները, ապահովել ավելի արդար ու անաչառ որոշումներ և, ի վերջո, ստեղծել կազմակերպություն, որն ունի ամուր, գիտակցված և ճկուն HR ռազմավարություն։
