Կողքից «ինչ-որ մեկին ունենալը» շատ ավելի հետաքրքիր, առողջ ու լիարժեք է դարձնում մեր կյանքը
Բայց դա բոլորովին այն չէ, ինչ դուք մտածեցիք :): Խոսքը գործից դուրս հետաքրքրություններ, զբաղմունք կամ հոբբի ունենալն է:
Թյուր կարծիք կա, թե գործից դուրս հետաքրքրություն կամ հոբբի միայն կարող են ունենալ համեմատաբար հանգիստ կյանքով ապրող կամ քիչ զբաղված մարդիկ: Նրանք, ովքեր ապրում են բավականին սթրեսային, լարված գրաֆիկով, պարտադիր պետք է շաբաթական գոնե 20 րոպե ժամանակ հատկացնեն որևէ նախասիրությանը, ինչն էապես տարբերվում է իրենց առօրյայից:
Սիրած զբաղմունքը խթանում է երջանկության բնական հորմոնների սինթեզը
«Շատ կարևոր է հստակ սահմանազատել աշխատանքը և սիրած զբաղմունքը, ի դեպ, դա կարևոր է ինչպես դպրոցական երեխային, այնպես էլ՝ մեծահասակին, ով ունի գերպատասխանատու և լարված աշխատանք։ Ինչքան էլ աշխատանքը ցանկալի և սիրված լինի, միևնույն է, դա պարտականությունների, սխեմաների ու վերջնաժամկետների ամբողջականություն է, կարճ ասած, սթրես է: Երբ մարդ ունի սիրած զբաղմունք, այն ոչ միայն իրեն ավելի հետաքրքիր ու հոգեպես հարուստ է դարձնում, այլև բարձրացնում է կյանքի որակը, զգալի նվազեցնում է սթրեսի օրական չափաբաժինը և խթանում երջանկության բնական հորմոնների սինթեզը», — ասել է բժիշկ-նյարդաբան Հռիփսիմե Պոդոսյանը:
Այս հոդվածիս մեջ ուզում եմ պատմել մի հրաշալի մարդու մասին, ում օրինակը կարող է վարակիչ լինել շատերի համար:
Նկարում Լուսինե Ավդալյանն է: Նա մասնագիտությամբ անգլերենի դասախոս է: Մի օր հասուն տարիքում Լուսինեն որոշում է իր ձեռքը վերցնել վրձին ու նկարել. այդ օրվանից փոխվում է իր ողջ կյանքը՝ ստանալով նոր գույներ և իմաստ:
«Չգիտեմ այն, որ ասում են տարիքային ճգնաժամ էր, դատարկություն, ազատություն, թե՞ կանխորոշված պատահականություն, մի օր աչքիս ընկան երեխաներիս ներկերը, հիշեցի հին նկարչական տետրս իր փառահեղ վարդով ու սկսեցի նկարել․․․ Կյանքիս գույները սկսեցին կամաց-կամաց վերականգնվել, վարդս գլուխը վեր բարձրացրեց։ Նկարելը դարձավ կենսակերպ, կյանքի ոգեշնչող ուժ։ Ամեն վայրկյանը գողանում էի նկարելու համար, մի առանձնահատուկ, անբացատրելի ստեղծագործական էներգիայի հոսք էր»։
Քիչ չեն գիտական հրապարակումներն այն մասին, որ աշխատանքից դուրս այլ սիրած գործով զբաղվելը շատ կարևոր է մեր ուղեղի առողջության համար:
«Հոբբիները կամ գործից դուրս նախասիրություններն ակտիվացնում են մեր ուղեղը, երբ սիստեմատիկ որևէ երաժշտական գործիք ենք նվագում, համերգների ենք գնում, այցելում ենք, օրինակ` գրքասերների ակումբ: Դա շատ առողջարար է այնքան ժամանակ, քանի դեռ դա մեզ դուր է գալիս», — գրել է UWA-ի (University of Western Australia School of Medicine) պրոֆեսոր Լութենշլեգերը neurosciencenews.com հեղինակավոր ամսագրում և ավելացրել, — «հատկապես հասուն տարիքը շատ կարևոր ժամանակ է ՝ ճիշտ կենսակերպ վարելու համար, ինչը կորոշի մարդու առողջությունը հետագա կյանքում»:
Ի դեպ, զբաղմունքը կարող է լինել ինչպես ակտիվ, օրինակ` որևէ սպորտաձև, արշավ, լեռնագնացություն, այգեգործություն և այլն, այնպես էլ ավելի քիչ ֆիզիկական գործողություն պահանջող՝ շախմատ, նվագել, նկարել, գործել, կարել, երգել, գրել, կարդալ, խոհարարությամբ զբաղվել և այլն:
Սիրելի նախասիրությամբ զբաղվելը փոխում է նաև մարդու աշխարհընկալումը: Այն հարցիս, թե ինչ և ինչպես է փոխվել Լուսինեն նկարչությունից հետո, նա պատասխանել է.
«Սկսեցի շատ բաներին այլ հայացքով նայել։ Երբ միտքդ զբաղված է ստեղծագործելով, էլ ժամանակ չունես գլուխդ մանր-մունր վատ մտքերով լցնելու։ Սկսեցի ավելի շատ երախտագիտությամբ ու ջերմությամբ լցվել, տեսնել ու արժևորել ամեն լավն ու գեղեցիկը»:
Մեր կյանքի լավագույն պահերը պասիվ չեն
Չիկագոյի համալսարանի հոգեբանության պրոֆեսոր Միհայա Չիքսընթմիհային իր աշխատություններից մեկի մեջ այն մասին, թե ինչն է մարդուն երջանկացնում, գրել է, որ մեր կյանքի լավագույն պահերը պասիվ չեն: Լավագույն պահերը սովորաբար նրանք են, երբ դու կամավոր ինչ-որ դժվար և արժեքավոր բան ես ստեղծում կամ նվաճում՝ ամբողջությամբ ընկղմված այդ գործի մեջ:
«Երբ նկարում եմ, մոռանում եմ ամեն բան, զգում եմ, որ ստեղծում եմ իմը, իմ վարդը, ինձ հարազատը, որն ինձ համար անկրկնելի է ու թանկ, ինչպես իմ երեխաները», — ասել է Լուսինեն, — «նկարում եմ, որովհետև ոգևորություն, ջերմություն եմ ստանում ու շատ եմ ցանկանում այն փոխանցել շրջապատիս, իմ մտերիմներին, ընկերներին, ովքեր ամեն մեկն իր առանձնահատուկ երանգն ունի իմ ներկապնակում, ովքեր ներշնչում են հավատալ իմ ուժերին, ստեղծագործել և շարժվել առաջ»։
Եթե կա մեծ ցանկություն, ապա կա նաև ելք
Վստահ եմ շատերդ կարդալիս կմտածեք, թե ինչպե՞ս կարելի է լինել այդքան ծանրաբեռնված աշխատանքի վայրում, հետո վազել տուն՝ հոգալու տան ամենատարրական հոգսերը, օգնել երեխաներին, այցելել հարազատներին, գոնե մեկ-մեկ հանդիպել ընկերներին, էլ չեմ ասում, սոց․ ցանցերը, ու ժամանակ գտնել որևէ այլ զբաղմունքի համար: Սակայն բոլորս էլ գիտենք, որ եթե կա մեծ ցանկություն, ապա կա նաև ելք: Տվյալ դեպքում ցանկությունը պետք է լինի նաև գիտակցված և միտված առողջությանը:
Լուսինեի օրինակով ուզում եմ վարակել ընկերներիս: Նրա հարցազրույցից հետո, ցանկությունս ավելի մեծացավ մի օր նորից նստել դաշնամուրի առջև և կրկին նվագել սովորել, ինչպես դա անում էի մանուկ հասակում, ինչն իրականում այնքան մեծ բավականություն էր ինձ պատճառում ժամանակին:
