Պատկերացրեք՝ ինչպես կփոխվեր աշխարհը, եթե Սթիվ Ջոբսը երբևէ չկարդար մարդու անհատականությունը բացահայտող գրքեր, կամ Իլոն Մասկը մանկության տարիներին չտարվեր գիտաֆանտաստիկ վեպերով։ Քանի հեղափոխական գաղափար է ծնվել գրքի էջերում, և քանի մարդ է փոխել իր կյանքի ընթացքը՝ ոգեշնչված մեկ գրքից։
Գրքերն անհավանական ուժ ունեն փոխելու մեր մտածողությունը, ընդլայնելու մեր պատկերացումները և ներշնչելու նոր գաղափարներ։ Անկախ նրանից՝ դու ստեղծագործական ոլորտում ես, ղեկավարում ես բիզնես, թե պարզապես ձգտում ես ինքնազարգացման, ճիշտ ընտրված գրքերը կարող են դառնալ քո ուղեցույցն ու ոգեշնչման աղբյուրը։
Յուրաքանչյուր գիրք մի դուռ է դեպի նոր աշխարհ։ Այն կարող է լինել ճանապարհ դեպի անծանոթ մշակույթներ, նորարար գաղափարներ կամ անսպասելի հայտնագործություններ։ Ինչպե՞ս են գրքերը դառնում մեր կյանքի փոփոխության կատալիզատոր և ինչո՞ւ է կարևոր ընտրել ճիշտ ընթերցանության նյութ։
Ինչու են գրքերն այդքան ազդեցիկ
Գրքերն այն կուտակված մտածողությունն են, որոնք չեն կարող վերանալ, նույնիսկ երբ մենք մոռանում ենք դրանք։
Գրքերի ուժը թաքնված է նրանց՝ մեր ուղեղի հետ ունեցած փոխազդեցության մեջ։ Նեյրոգիտության ոլորտի վերջին հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ ընթերցանության ընթացքում ակտիվանում են ուղեղի տարբեր հատվածներ՝ ստեղծելով բարդ նեյրոնային ցանցեր: Կարդալիս մենք ոչ միայն տեղեկություններ ենք ստանում, այլև ակտիվացնում ենք մեր երևակայությունը, զարգացնում քննադատական մտածողությունը և ստեղծում նոր նեյրոնային կապեր։ Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ կանոնավոր ընթերցանությունը նպաստում է մի շարք կարևոր փոփոխությունների՝
- Ստեղծարար մտածողության զարգացում – Գրքերը մեր ուղեղը մարզում են հնարավորություն տալով տեսնելու կապեր այնպիսի երևույթների միջև որոնք կարծես կապ չունեն իրականում: Օրինակ՝ գեղարվեստական գրականություն կարդացող մարդիկ 50%-ով ավելի հաջող են լուծում ստեղծագործական խնդիրները: Երբ կարդում ենք պատմություններ, մեր ուղեղը ստիպված է լինում պատկերացնել տեսարանները, կերպարներին և իրադարձությունները, ինչը զարգացնում է երևակայությունը:
- Հուզական ինտելեկտի բարձրացում – Գրքերը մեզ թույլ են տալիս ապրել հարյուրավոր կյանքեր և զգալ հազարավոր զգացմունքներ: Ըստ որոշ հետազոտությունների գեղարվեստական գրականություն կարդացող մարդիկ ավելի լավ են հասկանում ուրիշների զգացմունքները և նրանց մոտ ապրումակցումը ավելի լավ է զարգացած: Յուրաքանչյուր նոր կերպար մեզ սովորեցնում է աշխարհը տեսնել այլ տեսանկյունից:
- Սթրեսի մակարդակի նվազում – Ընթերցանությունը նվազեցնում է սթրեսի հորմոնների՝ կորտիզոլի մակարդակը մինչև 68%-ով։ Ընդամենը 6 րոպե կարդալը բավական է սթրեսի մակարդակը զգալիորեն իջեցնելու համար: Սա բացատրվում է նրանով, որ կարդալիս մենք կտրվում ենք առօրյա մտահոգություններից և մեր ուղեղը հանգստանում է:

- Կենտրոնացման ունակության բարելավում – Մեր թվային դարաշրջանում, երբ ուշադրության միջին տևողությունը նվազել է մինչև 8 վայրկյան, գրքերը դարձել են կենտրոնացման ունակության պահպանման կարևորագույն գործիք: Երկար տեքստերի կանոնավոր ընթերցանությունը մարզում է մեր ուղեղը երկար ժամանակ կենտրոնանալ մեկ առարկայի վրա: Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ կանոնավոր ընթերցողները 23%-ով ավելի լավ են կատարում բազմախնդիր առաջադրանքները:
Ավելին, ընթերցանության ընթացքում ակտիվանում են ուղեղի այն նույն հատվածները, որոնք ակտիվ են իրական փորձառության ժամանակ: Սա նշանակում է, որ երբ կարդում ենք որևէ գործողության մասին, մեր ուղեղը դա ընկալում է գրեթե այնպես, կարծես իրականում կատարում ենք այդ գործողությունը:
Ինչպես ընտրել ճիշտ գրքեր
Որպեսզի միտքը զարգանա, պետք է այն սնուցվի պատշաճ ընթերցանությամբ։
Գրքերի ընտրությունը նման է ճանապարհորդության երթուղու պլանավորման։ Որպեսզի ընթերցանությունը դառնա առավել արդյունավետ և հաճելի, կարևոր է հաշվի առնել մի քանի գործոն.
- Սահմանեք ձեր նպատակները։ Նախքան գիրք ընտրելը, հստակեցրեք, թե ինչ եք ցանկանում սովորել կամ ինչ հմտություններ զարգացնել։ Սա կօգնի ֆիլտրել բազմաթիվ գրքերից հենց այն, ինչը ձեզ համար առավել օգտակար կլինի։
- Հետևեք վստահելի աղբյուրների առաջարկներին։ Ընտրությունը դյուրացնելու համար օգտվեք ձեր ոլորտի փորձագետների, հեղինակավոր գրախոսների և մասնագիտական հանրության խորհուրդներից։ staffmedia.am հարթակում ևս կարելի է գտնել մասնագիտական զարգացմանը միտված գրքերի վերաբերյալ օգտակար նյութեր։
- Համադրեք տարբեր ժանրեր։ Մի սահմանափակվեք միայն մասնագիտական գրականությամբ։ Երբեմն հենց գեղարվեստական գրքերն են տալիս ամենաարժեքավոր գաղափարները՝ զարգացնելով ստեղծագործականություն, երևակայություն և վերլուծական մտածողություն։
- Փորձարկեք նոր հեղինակներ և մոտեցումներ։ Երբեմն անսպասելի գրքերն ու հեղինակները կարող են բացահայտել նոր տեսանկյուններ, որոնք նախկինում չէիք էլ նկատել։
- Կարդացեք գրքի մասին կարծիքներ և ամփոփագրեր։ Սա կօգնի հասկանալ՝ արդյոք տվյալ գիրքը համապատասխանում է ձեր ակնկալիքներին, թե ոչ։
- Մի վախեցեք թողնել չհետաքրքրող գիրքը։ Եթե ընթերցանության առաջին էջերից այն ձեզ չի գրավում կամ չի համապատասխանում ձեր հետաքրքրություններին, ժամանակ մի կորցրեք՝ շարունակելով կարդալ այն, ինչը ձեզ օգուտ չի տալիս։
Ինչպես առավելագույնս օգտվել ընթերցանությունից
Գրքերից առավելագույն օգուտ քաղելու համար կարևոր է ոչ միայն կարդալ, այլև ակտիվորեն ներգրավվել այդ գործընթացում։ Ահա մի քանի եղանակ, թե ինչպես կարելի է արդյունավետ դարձնել ընթերցանությունը՝

Նշումներ անել և ընդգծել կարևոր մտքերը։ Ընթերցանության ընթացքում գրառումներ կատարելը կամ հիմնական գաղափարները նշելը օգնում է ավելի լավ յուրացնել ու հիշել բովանդակությունը։ Կարող եք նշել հիմնական գաղափարները, ամփոփել հատվածները կամ գրել ձեր սեփական մտքերը գրքի թեմայի շուրջ։
Քննարկել կարդացածը այլ մարդկանց հետ։ Ինֆորմացիայի ավելի լավ ընկալման և խորացման համար շատ օգտակար է քննարկել այն ընկերների, գործընկերների կամ ընթերցանության խմբերի հետ։ Սա ոչ միայն օգնում է ավելի լավ հասկանալ գրքի գաղափարները, այլև հնարավորություն է տալիս լսել այլ տեսակետներ։
Գրի առնել ձեր մտքերն ու գաղափարները։ Յուրաքանչյուր լավ գիրք կարող է ոգեշնչել նոր գաղափարներ, նախագծեր կամ լուծումներ։ Այս մտքերը գրի առնելով՝ դուք կարող եք դրանք հետագայում զարգացնել և գործնական կիրառություն տալ։
Փորձել կիրառել սովորածը գործնականում։ Գիրքը միայն այն ժամանակ է իսկապես օգտակար, երբ դրանում պարունակվող գիտելիքները կիրառվում են իրական կյանքում։ Օրինակ՝ եթե կարդում եք առաջնորդության մասին, փորձեք կիրառել նոր սովորած մեթոդները թիմային աշխատանքում։ Եթե ուսումնասիրում եք ժամանակի կառավարումը, փորձեք նոր տեխնիկաները ներմուծել ձեր առօրյայում։
Կրկին անդրադառնալ կարևոր գրքերին։ Որոշ գրքեր արժե վերանայել մի քանի անգամ, հատկապես այնպիսիք, որոնք հարուստ են խորքային գաղափարներով։ Յուրաքանչյուր նոր ընթերցման ժամանակ կարող եք հայտնաբերել նոր շերտեր, որոնք նախկինում վրիպել էին ուշադրությունից։
Կրկին կարդալ արդեն կարդացած գիրքը` նշանակում է նորից տեսնել հին ընկերոջը:
Վոլտեր
Թվային դարաշրջանում, երբ տեղեկատվությունը հասանելի է մեկ քլիքով, գրքերը շարունակում են մնալ խորը գիտելիքի և իմաստության անփոխարինելի աղբյուր։ Ի տարբերություն սոցիալական մեդիայի արագ սպառվող բովանդակության, գրքերը թույլ են տալիս խորությամբ ուսումնասիրել թեման, հասկանալ երևույթների պատճառահետևանքային կապերը, զարգացնել երկարաժամկետ կենտրոնացում և ձևավորել սեփական տեսակը։ Գրքերը ոչ միայն գիտելիքի աղբյուր են, այլև մեր անձնական և մասնագիտական աճի հզոր գործիք։ Նրանք օգնում են բացահայտել նոր հնարավորություններ, գտնել ստեղծագործական լուծումներ և ոգեշնչվել մեծ գաղափարներով։ Յուրաքանչյուր կարդացած գիրք մեր մտքի կառուցման մեջ դնում է իր աղյուսը, ձևավորելով մեր աշխարհայացքն ու մտածելակերպը։ Հետևաբար, դարձնենք ընթերցանությունը մեր ամենօրյա սովորության մաս, որպեսզի անընդհատ աճենք և զարգանանք։