Հաճախ մարդիկ աշխատում են իրենց նախընտրելի ընկերությունում, ունեն լավ վարձատրություն, բայց իրենց աշխատանքի հանդեպ սեր և բաավարարվածություն չեն զգում։ Իսկ ինչո՞ւ է դա տեղի ունենում։ Պատասխանը հաճախ թաքնված է մեր անձնային զարգացման և հոգեբանական ռեսուրսների մեջ։ Երբ մարդը չունի ինքնաճանաչողության բավարար մակարդակ՝ սեփական խնդիիրները բացահայտելու կամ չի գիտակցում, թե ինչն է խանգարում առաջ շարժվել, առաջընթացը դառնում է դժվար, իսկ աշխատանքը՝ միայն պարտավորություն։
Այսօր շատերը դիմում են հոգեբանների ոչ միայն սուր խնդիրների պատճառով, այլև այն պատճառով, որ ցանկանում են ավելի լավ ապրել, հասնել անձնային և մասնագիտական նոր մակարդակի, հաղթահարել ներքին խոչընդոտները և բացահայտել իրենց ներուժը։
Հիմնական խնդիրները, որոնք խոչընդոտում են անձնային զարգացմանը
Ահա այն հիմնական խնդիները, որոնք խոչընդոտում են անձնային զարգացմանը․
- Հուզական այրում և հետաքրքրության կորուստ աշխատանքի նկատմամբ. Երբ մարդն աշխատում է շատ, բայց չի վայելում իր աշխատանքը, հաճախ առաջանում է դատարկության կամ բավարարության պակասի զգացում։
- Վախ կորցնելու կամ անարդյունավետ լինելու. Երբ մարդն արդեն որոշակի հաջողությունների է հասել, վախերն սկսում են խանգարել առաջընթացին։
- Սոցիալական և հաղորդակցության դժվարություններ. Անձնային սահմանների ճիշտ ընկալման բացակայությունը խոչընդոտում է ինչպես անձնական, այնպես էլ աշխատանքային հարաբերությունների կառուցմանը։
- Անձնային ինքնության և սահմանների խնդիրներ. Մի ծայրահեղության մեջ մարդը կարող է ամբողջությամբ ձուլվել ուրիշների հետ, իսկ մյուսում՝ չափազանց պահպանել իր սահմանները։ Երկու դեպքում էլ սա խանգարում է առողջ հարաբերություններին։
Այս խնդիրների առկայությունը աշխատանքի վրա է ազդում՝ խոչընդոտելով արդյունավետությանը, ստեղծագործականության և թիմային աշխատանքի զարգացմանը։
Կարիերայի և հոգեբանական խնդիրների կապը
Շատ դեպքերում մարդիկ, ովքեր իրենց կարիերայում հասնում են որոշակի մակարդակի, կանգ չեն առնում, քանի որ շարժիչ ուժը միշտ չէ, որ գիտակցված է։ Այն կարող է լինել տրավմայից կամ չբավարարված պահանջմունքներից առաջացած ցանկություն՝ մասնագիտության միջոցով ներքին բացը լրացնելու։
Այդ ընթացքում մարդը կարող է զգալ դատարկություն, միայնություն և վախ կորցնելու իր ունեցածը։ Այս հոգեվիճակը հաճախ հանգեցնում է «ինքնակոչի սինդրոմի»՝ մարդը չի գնահատում իր հաջողությունները, անընդհատ աշխատում է, չնայած իրականում չի «ապրում» իր աշխատանքի մեջ։
Առաջին հայացքից աշխատանքի նկատմամբ պարտաճանաչությունը կամ գերաշխատելը կարող է արդյունավետ թվալ, բայց երկարաժամկետում այն հանգեցնում է հուզական այրման և առողջական խնդիրների։
Էմոցիոնալ ինտելեկտը՝ արդյունավետության բանալին
Էմոցիոնալ ինտելեկտը (EI) օգնում է մարդուն հասկանալ ինքն իրեն, իր խնդիրների բնույթը, ներքին խոչընդոտները և գտնել դրանց լուծման ուղիները։ Այն ներառում է՝
- Ինքնագիտակցություն. Հասկանալ սեփական ուժեղ և թույլ կողմերը, էմոցիաները և դրանց ազդեցությունը վարքի վրա։
- Էմոցիաների կառավարում. Գիտակցել և կառավարել սեփական հույզերը, հատկապես ճնշման տակ։
- Ապրումակցում և սոցիալական հմտություններ. Օգնել հասկանալ և արձագանքել ուրիշների զգացմունքներին, ստեղծել առողջ փոխհարաբերություններ թիմում։
- Արդյունավետ հաղորդակցություն. Հստակ և համակրելի հաղորդակցվել՝ նվազեցնելով կոնֆլիկտները։
Thomas-ի Emotional Intelligence Assessment (TEIQue) գործիքը խորհուրդ է տալիս անձնակազմի և ղեկավարության մակարդակով գնահատել EI-ն՝ հասկանալու, թե որտեղ են հնարավոր զարգացումներ՝ անձնական և աշխատանքային աճի համար։
Գործնական խորհուրդներ անձնային աճի և աշխատանքի արդյունավետության համար
- Գիտակցեք ձեր ներքին խոչընդոտները։ Գրեք այն իրավիճակները, որտեղ անհաջողություն կամ անհարմարություն եք զգում, և փորձեք հասկանալ դրանց պատճառները։
- Կառավարեք վախերը և հուզական այրումը։ Բաժանեք առաջադրանքները փոքր, կառավարելի մասերի, որպեսզի չհոգնեք և չունենաք հուզական այրում։
- Սահմանեք անձնային և մասնագիտական սահմաններ։ Սահմանների ճիշտ ընկալումը պահպանում է էներգիան և բարելավում հարաբերությունները ինչպես թիմում, այնպես էլ ընտանիքում։
- Աշխատեք սեփական էմոցիոնալ ինտելեկտի վրա։ Օգտագործեք հոգեբանական գրքեր, թեստեր կամ դիմեք քոուչի/հոգեբանի՝ ձեր ինքնագիտակցությունն ու սոցիալական հմտությունները զարգացնելու համար։
- Ստեղծեք աջակցող միջավայր աշխատավայրում։ Զրուցեք գործընկերների հետ, խնդրեք ղեկավարից խորհուրդներ, թե ինչպես ավելի արդյունավետ կազմակերպել աշխատանքն առանց ավելորդ սթրեսի։
6․ Նվազեցրեք սոցիալական մեդիայի «արհեստական» ազդեցությունը։ Փորձեք ավելի շատ էներգիա տրամադրել իրական հարաբերություններին և թիմային շփումներին։
7․ Գտեք աշխատանքում «ապրելու» պահեր։ Նշեք այն առաջադրանքները կամ նախագծերը, որոնք ոգեշնչում են ձեզ, և կենտրոնացեք դրանց վրա։
Աշխատանքի արդյունավետությունն ու անձնային զարգացումը անբաժանելի են իրարից։ Երբ մարդը գիտակցում է իր խնդիրները, հաղթահարում վախերն ու օգտագործում էմոցիոնալ ինտելեկտը, նա ոչ միայն արդյունավետ է, այլև ապրում է ավելի լիարժեք կյանք՝ հավասարակշռելով աշխատանքը, հարաբերությունները և անձնական աճը։
Այս թեմայով հետաքրքիր զրույց ենք ունեցել Beyond podcast-ի 36-րդ էպիզոդում գեշտալտ հոգեբան, LP հոգեբանական և ուսումնախորհրդատվական կենտրոնի հիմնադիր-տնօրեն Լաուրա Պետրոսյանի հետ։
Այս գործնական քայլերի և գիտակցված մոտեցման միջոցով յուրաքանչյուրը կարող է աշխատավայրում իր ներուժը բացահայտել և զգալ, որ աշխատանքը դառնում է ոչ միայն պարտականություն, այլ իրական «ապրելու» դաշտ։
