Մի քանի տարի առաջ, երբ դեռ դասավանդում էի դպրոցում, եթե ինչ-որ մեկն ասեր, որ մի օր այլ ոլորտում կսկսեմ աշխատել, պարզապես չէի հավատա։ Հետագայում համոզված էի, որ գտել եմ իմ երազանքի մասնագիտությունը՝ մարդկային ռեսուրսների հավաքագրման ոլորտում։ Բայց կյանքը հաճախ անսպասելի շրջադարձեր է բերում, և այսօր ես ստեղծում եմ բովանդակություն staffmedia.am-ի ընթերցողների համար՝ սիրով ու նվիրվածությամբ կիսվելով օգտակար խորհուրդներով և ոգեշնչող պատմություններով։
Իմ մասնագիտական փոփոխությունների այս ուղին վառ ապացույցն է, որ ժամանակակից աշխատաշուկայում կարիերայի վերապրոֆիլավորումը ոչ միայն հնարավոր, այլև հաճախ անհրաժեշտ քայլ է։ Շատերը հաջողությամբ անցում են կատարում նոր ոլորտներ՝ գտնելով իրենց իրական կոչումը։
Այս հոդվածում կխոսենք վերապրոֆիլավորման մասին՝ փորձելով հասկանալ, թե երբ է ճիշտ պահը փոխելու մասնագիտությունը և ինչ քայլեր ձեռնարկել այդ փոփոխությունն առավել արդյունավետ իրականացնելու համար։
Մասնագիտական փոփոխության անհրաժեշտության նշանները
1. Մշտական հոգնածություն և սպառվածություն
Եթե աշխատանքը կամ մասնագիտությունը մշտապես հոգնածության զգացում է առաջացնում, ապա դա կարող է նշան լինել, որ ձեր ընտրած ուղին այլևս չի համապատասխանում ձեր ներքին արժեքներին կամ էներգիային։ Մասնագիտական այրման (burnout) զգացումը հաճախ ազդանշան է, որ փոփոխության ժամանակն է։ Սակայն կարևոր է տարբերակել կարճաժամկետ հուզական այրումը հիմնարար փոփոխության անհրաժեշտությունից։ Ժամանակավոր հոգնածությունը կարող է պայմանավորված լինել կոնկրետ նախագծով կամ աշխատանքային միջավայրով, մինչդեռ խորքային դժգոհությունը մասնագիտությունից կարող է վկայել ավելի լուրջ փոփոխության անհրաժեշտության մասին։
Սակայն կարևոր է տարբերակել կարճաժամկետ հուզական այրումը հիմնարար փոփոխության անհրաժեշտությունից։ Ժամանակավոր հոգնածությունը կարող է պայմանավորված լինել կոնկրետ նախագծով կամ աշխատանքային միջավայրով, մինչդեռ խորքային դժգոհությունը մասնագիտությունից կարող է վկայել ավելի լուրջ փոփոխության անհրաժեշտության մասին։
2. Մոտիվացիայի պակաս
Երբ նախկինում հետաքրքիր թվացող առաջադրանքներն այլևս ոչ մի հետաքրքրություն չեն առաջացնում, և ամեն առավոտ դժվարանում եք գնալ աշխատանքի՝ հարցրեք ինքներդ ձեզ՝ արդյո՞ք սիրում եք ձեր մասնագիտությունը։ Մոտիվացիայի և շահագրգռվածության պակասը հաճախ խոսում է մասնագիտական փոփոխության անհրաժեշտության մասին։ Այնուամենայնիվ, այստեղ ևս կարևոր է տարբերակել կարճաժամկետ մոտիվացիայի անկումը խորքային դժգոհությունից։ Եթե մոտիվացիայի պակասը շարունակվում է երկար ժամանակ և չի փոխվում նույնիսկ տարբեր նախագծերի կամ աշխատավայրերի փոփոխությամբ, ապա դա կարող է լուրջ ազդակ լինել։

3. Զարգացման հեռանկարների բացակայություն
Եթե ձեր ոլորտում այլևս չեք տեսնում զարգացման և առաջխաղացման հնարավորություններ, կամ զգում եք, որ հասել եք «առավելագույնին», հնարավոր է՝ ժամանակն է դիտարկել նոր մասնագիտական հարավորություններ։ Անընդհատ սովորելու և զարգանալու ցանկությունը կարևոր գործոն է երջանիկ աշխատանքային կյանքի համար։ Եթե տևական ժամանակ կարիերայի աճ չեք գրանցում, և դա պայմանավորված է ոչ թե ձեր անձնական ընտրությամբ, այլ ոլորտի սահմանափակումներով, ապա դա կարող է լուրջ նախադրյալ լինել մասնագիտության փոփոխության համար։
4. Շուկայի պահանջարկի փոփոխություն
Ոլորտի փոփոխությունը շատ հաճախ պայմանավորված է այդ ոլորտի աճի ու զարգացման դինամիկայով։ Տեխնոլոգիական առաջընթացի և գլոբալիզացիայի դարաշրջանում մի շարք մասնագիտություններ կորցնում են իրենց ակտուալությունը, մինչդեռ նորերն ի հայտ են գալիս։ Եթե զգում եք, որ ձեր ոլորտը կորցնում է իր ակտուալությունը կամ դանդաղ է զարգանում համեմատած այլ ոլորտների հետ, ապա այդ դեպքում արժե դիտարկել աճող ոլորտներ տեղափոխվելու հնարավորությունը։
5. Ինքնաճանաչումը և արժեքների փոփոխությունը
Ժամանակի հետ ավելի հասուն դառնալով՝ մենք հաճախ ավելի խորն ենք հասկանում, թե ինչ աշխատանք է մեզ ավելի հոգեհարազատ կամ որ ոլորտում կարող ենք ավելի հաջողակ լինել։ Կյանքի տարբեր փուլերում մեր արժեքներն ու նախապատվություններն էվոլյուցիայի են ենթարկվում, և սա լիովին բնական է։ Եթե զգում եք, որ ձեր ներկայիս մասնագիտությունն այլևս չի արտացոլում ձեր արժեքները կամ ձգտումները, ապա սա կարող է ազդակ լինել փոփոխության համար։
Ինչպե՞ս հոգեպես պատրաստվել մասնագիտության փոփոխությանը
Մասնագիտական փոփոխությունը հաճախ ուղեկցվում է վախով և անորոշությամբ։ Շատերը ժամանակին չեն կատարում անհրաժեշտ փոփոխությունները՝ հենց այս զգացողությունների պատճառով։ Եթե զգում եք, որ փոփոխության ժամանակն է, ապա արեք այդ փոփոխությունը, մի թողեք, որ անորոշության հանդեպ վախը ձեզ հետ պահի։ Փոփոխության ճանապարհին վախը բնական զգացողություն է, բայց կարևոր է հիշել, որ դա չպետք է խոչընդոտի ձեր աճին և զարգացմանը։
Նախքան մասնագիտության փոփոխությունը, պատրաստեք ինքներդ ձեզ՝ չափավոր սպասելիքներ ունենալով։ Հասկացեք, որ նոր մասնագիտության մեջ սկզբում կարող եք ունենալ մի շարք դժվարություններ և մարտահրավերներ։ Սա բնական գործընթաց է, որը հաղթահարելու համար պահանջվում է համբերություն և հետևողականություն։
Ինչպե՞ս արդյունավետ վերապրոֆիլավորվել
1. Ինքնավերլուծություն՝ SWOT մեթոդով
Մասնագիտության փոփոխությունը սկսվում է ինքնաճանաչումից։ SWOT վերլուծությունը կարող է օգնել հասկանալ ձեր ուժեղ և թույլ կողմերը, հնարավորությունները և սպառնալիքները։
- Ուժեղ կողմեր (Strengths) – Որո՞նք են ձեր առանցքային հմտությունները, գիտելիքները և փորձը, որոնք կարող են օգտագործվել նոր մասնագիտության մեջ։
- Թույլ կողմեր (Weaknesses) – Ո՞ր ոլորտներում ունեք բացեր։
- Հնարավորություններ (Opportunities) – Ո՞ր ոլորտներն են զարգանում, որտե՞ղ կան թափուր հաստիքներ, ի՞նչ տենդենցներ են նկատվում աշխատաշուկայում։
- Սպառնալիքներ (Threats) – Ի՞նչ արտաքին գործոններ կարող են խոչընդոտել ձեր անցմանը։
2. Շուկայի հետազոտություն և թիրախային ոլորտների ընտրություն
Հիմնավոր հետազոտություն կատարեք աշխատաշուկայի վերաբերյալ։ Ուսումնասիրեք աճող ոլորտները, պահանջվող հմտությունները և դրանց զարգացման հեռանկարները։ Փորձեք գտնել ձեր ունեցած հմտությունների և նոր ոլորտի պահանջարկի միջև կապը։ Հաճախ ձեր ընթացիկ փորձը կարող է արժեքավոր լինել բոլորովին այլ ոլորտում։
3. Նոր հմտությունների ձեռքբերում և վերապատրաստում

Մասնագիտության փոփոխությունը սովորաբար պահանջում է նոր հմտությունների ձեռքբերում։ Դա կարող է լինել ֆորմալ կրթություն, առցանց դասընթացներ կամ ինքնակրթություն։ Պատրաստ եղեք գումար և ժամանակ ներդնել ինքնակրթության մեջ։ Մասնագիտության փոփոխությունը հաճախ պահանջում է ֆինանսական և ժամանակային ռեսուրսներ։
4. Պրակտիկա և կամավորություն
Եթե հնարավորություն չունեք անմիջապես աշխատանք գտնել նոր ոլորտում, դիտարկեք պրակտիկայի կամ կամավորության հնարավորությունները։ Սա թույլ կտա ձեռք բերել փորձ տվյալ ոլորտում, ընդլայնել ձեր մասնագիտական ցանցը և ավելի լավ պատկերացում կազմել նոր ոլորտի մասին։
Պատրաստ եղեք քչից սկսելու՝ ինչպես հաստիքների, այնպես էլ աշխատավարձի տեսանկյունից։ Մասնագիտության փոփոխության ժամանակ հաճախ անհարժեշտ է լինում վերսկսել ավելի ցածր հաստիքից, քան նախորդն էր։
5. Անձնական բրենդինգ և CV-ի վերակազմում
Թարմացրեք ձեր CV-ն staff.am-ում՝ ընդգծելով այն հմտությունները և փորձը, որոնք առավել կարևոր են նոր ոլորտում։ Անձնական բրենդինգը հատկապես կարևոր է մասնագիտության փոփոխության ժամանակ։
Հիշեք որ, այսօրվա գործատուները շատ ավելի պատրաստակամ են դիտարկելու կտրուկ մասնագիտական փոփոխություններ գրանցած աշխատակիցներին, քան օրինակ 5 տարի առաջ։ Շատ ընկերություններ արդեն գիտակցում են, որ տարբեր ոլորտներից եկող մասնագետները կարող են բերել թարմ գաղափարներ և նոր մոտեցումներ։ Օգտվեք այս հնարավորությունից և մի վախեցեք ներկայացնել ձեր բազմակողմանի փորձը որպես առավելություն։
Այսպիսով երբ ամեն ինչ ցույց է տալիս, որ ժամանակն է, մի վախեցեք կատարել այդ քայլը: Հաճախ կյանքի լավագույն որոշումները ծնվում են հարմարավետության գոտուց դուրս գալով: Վստահեք գործընթացին, սովորեք ձեր սխալներից և շարունակեք առաջ շարժվել՝ հետևելով ձեր մասնագիտական երազանքներին:
Իսկ այս ամենի մասին ավելի մանրմասն ու գործնական խորհուրդներ ստնալաու համար առաջարկում ենք դիտել Career Factory by staff.am-ի 4C դասընթացի առաջին մոդուլի տեսադասը։
Այս բոլոր քայլերն իրականացնելուց հետո մնում է միայն այցելել staff.am և ծանոթանալ նոր մասնագիտական հնարավորություններին։