Չինական տեխնոլոգիական ոլորտում նոր աստղ է ծագել։ DeepSeek անվանումով արհեստական բանականության ստարտափը և նրա 39-ամյա հիմնադիր Լիանգ Վենֆենգը վերջին շաբաթների ընթացքում հայտնվել են համաշխարհային ուշադրության կենտրոնում՝ ցնցելով տեխնոլոգիական շուկան և դառնալով Չինաստանի տեխնոլոգիական հույսը՝ հաղթահարելու ԱՄՆ-ի կողմից պարտադրված սահմանափակումները: Եկեք հասկանանք՝ ինչ է DeepSeek-ը և որն է նրա ֆենոմենը։
Ի՞նչ է Deep Seek-ը
Deep Seek-ը անվճար արհեստական բանականությամբ աշխատող չաթբոտ է, որը նման է ChatGPT-ին թե՛ տեսքով, թե՛ աշխատանքային սկզբունքով։ Դա նշանակում է, որ այն կարող է օգտագործվել նույն տեսակի խնդիրների համար, սակայն դեռ վիճելի է, թե որքան արդյունավետ է այն իր մրցակիցների համեմատ։ Ըստ հաղորդումների՝ DeepSeek-ը այնքան ուժեղ է, որքան OpenAI-ի O1 մոդելը, որը թողարկվել է անցյալ տարվա վերջին, հատկապես մաթեմատիկայի և ծրագրավորման ոլորտներում։
Ինչպես O1-ը, այնպես էլ R1 մոդելը «դատողության» համակարգ է, որն աստիճանաբար ստեղծում է պատասխաններ՝ նմանակելով մարդկանց դատողություններն այդ հարցերի կամ գաղափարների շուրջ։ DeepSeek-ը պնդում է, որ այս արդյունքին հասել է անհամեմատ մատչելի գնով։ Ընկերությունը նշում է, որ մոդելի ուսուցումը արժեցել է միայն 6 միլիոն դոլար (4.8 միլիոն ֆունտ), ինչը զգալիորեն ավելի քիչ է, քան OpenAI-ի ղեկավար Սեմ Ալթմանի նշած «100 միլիոն դոլարից ավելին»՝ GPT-4-ի մասին խոսելիս։
Ընկերությունը նաև համարձակորեն նվազեցրել է Չինաստանում ամենահզոր չիպերի մատակարարման վրա ԱՄՆ սահմանափակումների ազդեցությունը։ Վերջիններս հաղորդում են, որ DeepSeek-ը կարողացել է օգտագործել Nvidia A100 չիպեր, որոնց արտահանումը արգելված է Չինաստան 2022 թվականի սեպտեմբերից։ Բազմաթիվ փորձագետներ կարծում են, որ նա այդ չիպերը զուգակցել է ավելի էժան, պակաս բարդ չիպերի հետ՝ արդյունքում ստանալով շատ ավելի արդյունավետ գործընթաց։
Բացի այդ, DeepSeek-ը նաև օգտագործում է ավելի քիչ հիշողություն, քան իր մրցակիցները, ինչը թույլ է տալիս նվազեցնել առաջադրանքների կատարման ծախսերը օգտագործողների համար։ Այս արդյունավետության և ցածր արժեքի համադրությունը հանգեցրեց նրան, որ DeepSeek-ի AI օգնականը դարձավ Apple-ի App Store-ում ամենաշատ ներբեռնված անվճար հավելվածը՝ ԱՄՆ-ում թողարկվելուց հետո։
Հետաքրքրական է, որ ինչպես Չինաստանի այլ AI մոդելներ, օրինակ՝ Baidu-ի Ernie-ն կամ ByteDance-ի Doubao-ն, DeepSeek-ը ևս ծրագրված է խուսափելու քաղաքականապես զգայուն հարցերից։ Երբ BBC-ն հարցնում է հավելվածին, թե ինչ է տեղի ունեցել Թիանանմեն հրապարակում 1989 թվականի հունիսի 4-ին, DeepSeek-ը հրաժարվում է տրամադրելու որևէ մանրամասն տեղեկություն կոտորածի մասին՝ թեմա, որը Չինաստանում տաբու է և ենթակա պետական գրաքննության։
Ո՞վ է կանգնած DeepSeek-ի հետևում
DeepSeek-ը հիմնադրվել է 2023 թվականի դեկտեմբերին Լիանգ Վենֆենգի կողմից։ Լիանգի ճանապարհը դեպի AI առաջամարտիկ դառնալը սկսվել է Գուանգդոնգ նահանգից։ 17 տարեկանում ընդունվելով էլիտար Չժեցզյանի համալսարան, նա մասնագիտացել է էլեկտրոնիկայի և հաղորդակցության ինժեներիայի ոլորտում։ 2015 թվականին նա համահիմնադրել է High-Flyer հեջ ֆոնդը, որը հետո դարձավ Չինաստանի առաջին քվանտային հեջ ֆոնդը՝ 100 միլիարդ յուանից ավելի կապիտալով։
2023 թվականի ապրիլին, ֆոնդը որոշեց ընդլայնել իր գործունեությունը դեպի AGI (Արհեստական ընդհանուր բանականություն), և մեկ ամիս անց ծնվեց DeepSeek-ը։
Իր բացառիկ հարցազրույցներից մեկում նա նշել է, որ Չինաստանի AI ոլորտը «չի կարող հավերժ մնալ ԱՄՆ-ի AI զարգացման հետևորդը»։
Իսկ երբ նրան հարցրին, թե ինչու է DeepSeek-ի մոդելը զարմացրել Սիլիկոնային հովտի ներկայացուցիչներին, Լիանգը պատասխանեց. «Նրանց զարմանքը բխում է նրանից, որ տեսնում են չինական ընկերությանը, որը միանում է իրենց խաղին որպես նորարար, ոչ թե պարզապես հետևորդ, ինչը բնորոշ է չինական ընկերությունների մեծ մասին»։
Լիանգ Վենֆենգը և DeepSeek-ը համաշխարհային ուշադրության կենտրոնում
Լիանգ Վենֆենգը, ով մինչև հունվարը 20-ը վարում էր խիստ փակ կյանք, վերջերս հայտնվեց միջազգային ուշադրության կենտրոնում՝ մասնակցելով Չինաստանի պրեմիեր Լի Ցյանի կազմակերպած սիմպոզիումին։ Նա այս միջոցառման ինը խոսնակներից մեկն էր, քանի որ նրա ընկերությունը՝ DeepSeek-ը, համարվում է Չինաստանի գլոբալ AI ռազմավարությունը փոխելու գլխավոր խաղացողներից մեկը։ Հետաքրքրական է, որ CCTV-ի հրապարակած լուսանկարներում և տեսանյութերում Լիանգը նստած էր ալեհեր գիտնականների, պաշտոնյաների և մեծ գործարարների հետ, ինչը յուրահատուկ հակադրություն էր ստեղծում նրա երիտասարդ միլենիալ արտաքինի հետ։ Սակայն այն փաստը, որ Լիանգը հրավիրվել էր կիսվելու իր կարծիքով չինական կառավարության քաղաքականության վերաբերյալ, Պեկինի կողմից ևս մեկ անգամ ընդգծում է այն կարևորությունը, որ ընկերությունը ունի երկրի տեխնոլոգիական զարգացման գործում։
Լիանգը, մինչ այդ, հազվագյուտ հարցազրույցներ էր տալիս, սակայն մեծ մասամբ խուսափում էր հանրային ուշադրությունից։ Նրա այս մոտեցումը տեխնոլոգիական ոլորտում մեծապես տարբերվում է Չինաստանի մյուս ընկերություններից՝ որոնք սովորաբար ներմուծում են արտասահմանյան նորարարություններ։ Նրա համար կարևոր չէ միայն բիզնեսը՝ նա առանձնակի շեշտում է նորարարության հանդեպ հետաքրքրասիրությունն ու ստեղծարար մոտեցումը։
DeepSeek-ի աշխատակիցները հիմնականում Չինաստանի լավագույն համալսարանների շրջանավարտներ և ասպիրանտներ են:
Լավագույն տաղանդներին ակնհայտորեն գրավում է աշխարհի ամենաբարդ խնդիրների լուծումը
Լիանգ Վենֆենգ
DeepSeek-ը որոշել է, ի տարբերություն իր ամերիկյան մրցակից OpenAI-ի, բոլոր մոդելները դարձնել բաց կոդով՝ հնարավորություն տալով մշակողներին օգտագործել և փոփոխել կոդերը։ Այս քայլը նշանակում է, որ ընկերությունը ոչ միայն ներդրում է անում առաջատար տեխնոլոգիաներում, այլև բացահայտում է իր մոդելները, բացահայտելով նոր ուղիներ, որոնք կարող են խորացնել աշխարհի տեխնոլոգիական զարգացումը։
Մեզ մնում է միայն հետևել համաշխարհային նորություններին, որպեսզի հետ չմնանք արագ զարգացող տեխնոլոգիական աշխարհից և կարողանանք քայլել ժամանակին համընթաց: Ավելին, այսօր արհեստական բանականության գործիքները, ինչպիսին է DeepSeek-ը, հասանելի են յուրաքանչյուրիս: Մենք կարող ենք դրանք արդյունավետորեն կիրառել մեր առօրյա աշխատանքում՝ զգալիորեն հեշտացնելով մեր կյանքը և բարձրացնելով աշխատանքի արդյունավետությունը: Չէ՞ որ արհեստական բանականության դարաշրջանում յուրաքանչյուր օր կարող է բերել նոր հնարավորություններ և առաջընթաց: Բաց չթողնենք նաև այս արագ զարգացող ոլորտում աշխատելու հնարավորությունները։
