Շաբաթվա գիրքը | Երբեք մի ղեկավարեք միանձնյա (Never lead alone)

staffmedia.am-ի ընթերցողների կողմից սիրված «Շաբաթվա գիրքը» շարքում նախորդ անգամ անդրադարձել էինք Ռեյ Դալիոյի «Սկզբունքներ․ կյանքում և գործում» (Principles: Life & Work) գրքին։ Այն ընթերցողներին առաջարկում էր կյանքի և աշխատանքի կանոնակարգված ու արդյունավետ մոտեցումներ, որոնք կարող են փոխել յուրաքանչյուրի կյանքը։ Հուսով ենք՝ գիրքը ոգեշնչել է ձեզ՝ ձևավորելու սեփական սկզբունքները և դրանց միջոցով բարելավելու ձեր կյանքի որակը։

Ժամանակակից բիզնես միջավայրում, որտեղ ավանդական կառավարման մեթոդները արագորեն հնանում են, հեղինակն առաջարկում է վերաիմաստավորել ղեկավարի դերը՝ հրամանատարից վերածվելով գործընկերոջ և քոուչի։

Թիմային ներուժի բացահայտում

Այս նախաբանում Քեյթ Ֆերացին ներկայացնում է թիմային աշխատանքի նոր մոտեցումը՝ «Teamship»-ը։ Նա ցույց է տալիս, թե ինչպես ավանդական առաջնորդության մոդելը (որտեղ ղեկավարը կայացնում է որոշումները, իսկ մյուսները պարզապես հետևում են) այլևս արդյունավետ չէ։ Փոխարենը, հեղինակը կոչ է անում անցնել նոր համակարգի, որտեղ յուրաքանչյուր թիմի անդամ ոչ միայն կատարող է, այլև իր ներդրումն ունեցող առաջնորդ։ Այստեղ նա բացատրում է, որ թիմային աշխատանքը չունի միայն մեկ ճիշտ բանաձև, բայց կան որոշ հիմնարար սկզբունքներ, որոնք պետք է կիրառվեն յուրաքանչյուր թիմում։

Շատ թիմեր չեն օգտագործում հենց թիմը՝ իրենց ամենաբարդ խնդիրների լուծման գաղտնիքը բացահայտելու համար։

Քեյթ Ֆերացի

 Գաղտնիքը կայանում է նրանում, որ թիմը կարող է միայն այն ժամանակ կարող է արդյունավետ աշխատել, երբ բոլոր անդամները հստակ հասկանում են միմյանց ուժեղ  ու թույլ կողմերն ու այդպիսով միասին ստեղծում են կոլեկտիվ ուժ։ Թիմային համագործակցությունը պետք է հիմնված լինի վստահության, փոխըմբռնման և պատասխանատվության վրա։ «Never Lead Alone» մոտեցումը նշանակում է, որ որպես թիմի անդամ՝ բոլորը պետք է միատեսակ մասնակցություն ունենան աշխատանքում և թիմի հաջողություններում։

Գլուխ 1: Միանձնյա ղեկավարումից դեպի թիմային առաջընթաց

Ավանդական առաջնորդության մոդելում ղեկավարը թիմի կենտրոնական օղակն է, և բոլոր որոշումները կայացվում են նրա կողմից։ Այս գլխում հեղինակը ցույց է տալիս, թե ինչու է այս մոտեցումը սահմանափակող, և ինչու պետք է փոխարինվի «Co-Elevation» գաղափարով։

Co-Elevation մոդելի դեպքում, թիմի բոլոր անդամները միասին բարձրացնում են միմյանց՝ համագործակցելով և առաջնորդությունը համատեղելով։ Սա ստեղծում է ինքնավար և նորարարական թիմ, որը կարողանում է արագորեն հարմարվել փոփոխություններին և հասնել մեծ հաջողությունների։ Թիմի առաջնորդն այլևս չի դիտարկվում որպես միայնակ առաջնորդի դիրքում կանգնած մարդ, այլ՝ որպես թիմի մի մաս, ով ակտիվորեն աջակցում է մյուսներին։

Երբ փոխում ես գործելակերպդ, վերափոխվում է ոչ միայն մտածելակերպդ, այլև այն ձևավորված մշակույթը, որով առաջնորդում ես։

Քեյթ Ֆերացի

Գլուխ 2: Կոնֆլիկտներից խուսափելուց դեպի բաց երկխոսություն

Շատ թիմերում կոնֆլիկտներից խուսափելը դարձել է ստանդարտ վարքագիծ, ինչը կարող է խոչընդոտել իրական խնդիրների լուծմանը։ Այս գլխում հեղինակը ներկայացնում է, թե ինչպես կարելի է խթանել բաց և անկեղծ երկխոսությունները, որոնք կօգնեն թիմերին միասին հաղթահարել մարտահրավերները։ Համաձայն այս մոտեցման՝ կոնֆլիկտները պետք է դիտարկվեն որպես առողջ ու կառուցողական գործընթաց, երբ խնդիրներ են առաջանում, դրանք պետք է քննարկվեն անկեղծորեն, որպեսզի լուծումներ գտնվեն։ Նա բացատրում է, որ անկեղծությունը  խթանում է վստահությունը և թույլ է տալիս մարդկանց ազնվորեն արտահայտել իրենց մտահոգությունները՝ առանց վախենալու հակազդեցությունից։ Սա թիմին դարձնում է ավելի ուժեղ և միավորված։

Գլուխ 3: Պատահական  շփումներից դեպի նպատակային՝ թիմային կապերի ստեղծում

Այստեղ հեղինակը բացատրում է, որ շատ հաճախ թիմի անդամները ձևավորում են հարաբերություններ՝ առանց հատուկ նպատակի կամ ուղղության։ Փոխարենը, ավելի արդյունավետ կլինի ստեղծել նպատակաուղղված և խորը հարաբերություններ՝ կառուցելով այնպիսի կապեր, որոնք կօգնեն թիմի ընդհանուր նպատակներին հասնել։ Հստակ մշակված հարաբերությունները նպաստում են վստահությանը, իսկ երբ թիմի անդամները զգում են, որ մեկը մյուսին կարևորում է, նրանք ավելի պատրաստակամորեն աշխատում են համատեղ՝ ուղղված ընդհանուր նպատակներին։

Ֆերացին ներկայացնում է նաև թիմային կապերի նպատակային ամրապնդման մեթոդներ, որոնք ներառում են․

• Ավելի անձնական շփում և վստահության զարգացում
• Թիմային արժեքների հստակ ձևավորում
• Համատեղ ծրագրերի ստեղծում, որոնք խթանում են գործընկերային հարաբերությունները
• Կանոնավոր հանդիպումների կազմակերպում՝ թիմի անդամների միջև կապերն ամրապնդելու համար
• Փորձի և գիտելիքների փոխանակման մշակույթի ձևավորում

Գլուխ 4: Անհատականից դեպի թիմային դիմակայություն

Ավանդական մտածողությունը հաճախ կենտրոնանում է անհատական դիմակայության վրա, որտեղ յուրաքանչյուր անձ պետք է իր ուժերով հաղթահարի մարտահրավերները։ Բայց Ֆերացին առաջ է քաշում այն գաղափարը, որ թիմի դիմակայությունը ավելի արդյունավետ է, քան միայն անհատականը։ Երբ թիմը աշխատում է միասին, նրա անդամները կարող են համատեղ գտնել խնդիրների լուծումները, աջակցել միմյանց և փոխել իրենց մոտեցումները՝ ավելի արագ և ճկուն արձագանքելով տարբեր մարտահրավերներին։ Հեղինակը նշում է, որ ուժեղ թիմերը չեն հիմնվում միայն անհատական ուժի վրա, այլ ստեղծում են համակարգեր, որոնք օգնում են ամբողջ թիմին զարգանալ։

Գլուխ 5: Համագործակցության նոր մակարդակ․ համատեղ ստեղծագործական մտքի ձևավորում

Շատ ժամանակ հանդիպումները վերածվում են ձանձրալի և անարդյունավետ քննարկումների։ Այս գլխում Ֆերացցին ցույց է տալիս, թե ինչպես կարելի է վերափոխել հանդիպումները՝ դարձնելով դրանք ստեղծագործական համագործակցության հարթակներ։ Այստեղ խոսվում է նաև այն մասին, թե թիմային աշխատանքը ինչպես կարող է գերազանցել պարզապես համատեղ համագործակցությունը։ Ըստ Ֆերացիի համագործակցությունը միայն արդյունավետ հաղորդակցությունն ու խնդիրների լուծումը չեն, թիմերը պետք է պատրաստ լինեն ավելի ստեղծագործական ու համարձակ լինելու՝ հայտնաբերելու նոր լուծումներ և ստեղծելու նոր գաղափարներ։

Գլուխ 6: Ճկուն մտածելակերպը՝ որպես թիմային աշխատանքի նոր հիմք

Այստեղ հեղինակը բացատրում է, թե ինչպես «Agile» մեթոդաբանությունը կարող է փոխել թիմի աշխատանքը՝ այն դարձնելով ավելի ճկուն ու արագ արձագանքող։ Agile-ը ենթադրում է փոփոխությունների արագ ընդունում և թիմային ստեղծագործություն՝ միաժամանակ օպտիմալացնելով ռեսուրսների օգտագործումը։ Այս մեթոդաբանությունն օգնում է թիմերին ավելի արագ արձագանքել փոփոխվող պայմաններին ու շուկայական պահանջներին։ Agile մեթոդաբանությունը դարձել է նոր օպերացիոն համակարգ՝ ապահովելով արագության և ճկունության մեծացում։

Գլուխ 7: Փոխադարձ գնահատանքի մշակույթի ձևավորում

Շատ թիմերում միայն ղեկավարներն են գնահատում աշխատակիցներին, բայց իրական մոտիվացիան գալիս է, երբ թիմակիցները գնահատում են միմյանց։

Հրաշալի է ստանալ շնորհավորանքներ ղեկավարից, բայց առավել զորեղ է, երբ յուրաքանչյուր թիմակից շաբաթը մեկ անգամ ժամանակ է գտնում շնորհակալություն հայտնելու գործընկերոջը՝ կատարած կոնկրետ աշխատանքի համար։

Քեյթ Ֆերացի

Այս գլխում ներկայացվում են մեթոդներ, որոնք օգնում են ձևավորել համատեղ գնահատման մշակույթ, որը խթանում է թիմային ոգին և արտադրողականությունը։

Գլուխ 8: Ճանապարհ դեպի բազմազանություն և ներառականություն

Այս գլխում ընդգծվում, թե ինչու է կարևոր ունենալ թիմ, որը ներառում է տարբեր ծագումներով, փորձառություններով և հմտություններով մասնագետներ։

Ֆերացին փաստում է, որ իրական թիմային աշխատանքը չի կարող լինել արդյունավետ, եթե թիմի յուրաքանչյուր անդամ չի զգում իրեն արժևորված։ Առանց ներառման, բազմազանության և պատկանելիության մշակույթի՝ թիմը չի կարող հասնել իր լիարժեք պոտենցիալին։ Թիմում յուրաքանչյուր անդամ պետք է ունենա այնպիսի պայմաններ, որտեղ նա կարող է լինել այնպիսին ինչպիսին կա՝ առանց որևիցե սահմանափակման՝ անկախ իր մշակույթից կամ սոցիալական կարգավիճակից։

Գլուխ 9: Թիմի ներսում միմյանց ուսուցանելու և մենթորություն զարգացնելու մոդել

Այս գլխում ներկայացվում է գաղափար, որ յուրաքանչյուր թիմակից կարող է լինել ոչ միայն սովորող, այլև ուսուցիչ։
Հեղինակն առաջարկում է մենթորության մշակույթի զարգացում, որտեղ թիմի անդամները կիսվում են իրենց գիտելիքներով՝ խթանելով թիմի ընդհանուր աճը։ Այս մոտեցումը օգնում է նոր աշխատակիցներին ավելի արագ ինտեգրվել, զարգացնում է թիմի անդամների հմտությունները և ստեղծում է վստահության մթնոլորտ։ Արդյունքում ձևավորվում է այնպիսի կազմակերպություն, որտեղ բոլորը շահագրգռված են միմյանց ուղղորդել դեպի զարգացում։

Գլուխ 10: Բաժանված համակարգերից դեպի միասնականություն և համահունչ նպատակներ 

Շատ ընկերություններում առկա է «silo» մտածելակերպ, որտեղ բաժինները կամ թիմերը գործում են առանձին, առանց արդյունավետ համագործակցության։

Այս գլուխը ներկայացնում է մեթոդներ, որոնք կօգնեն բարելավել բաժինների միջև համագործակցությունը, ինչը կարող է ամրապնդել աշխատանքային հարաբերությունները և բարելավել արդյունքները։

Ամփոփելով՝ կարող ենք ասել, որ գրքում ներկայացված մոտեցումները ցույց են տալիս, թե ինչպես անցում կատարել ավանդական «ղեկավար-կենտրոն» մոդելից դեպի «թիմ-կենտրոն» մոտեցում։ Այս փոփոխությունները ստեղծում են ավելի արդյունավետ, ներգրավված և հաջողակ թիմեր, որոնք պատրաստ են հաջողությամբ դիմակայել ժամանակակից մարտահրավերներին։
Եթե ձեր կազմակերպությունում ցանկանում եք ներդնել առաջնորդության նոր մոտեցումներ և այսպիսով բարձրացնել թիմի արդյունավետությունը, ապա «Երբեք մի ղեկավարեք միանձնյա» գիրքը կարող է դառնալ ձեր ուղեցույցը։ Կարելի է սկսել փոքր քայլերից՝ ընտրելով մեկ կամ երկու գաղափար գրքից և փորձարկելով դրանք ձեր թիմում։ Կարևոր է հիշել, որ փոփոխությունը սկսվում է առաջին քայլից, և յուրաքանչյուր փոքր հաջողություն ևս մեկ քայլ մոտեցնում է դեպի ավելի ուժեղ և միասնական թիմ ձևավորելուն։