ՀՀ-ում օտարերկրացի աշխատողների աշխատանքային հարաբերությունների կարգավորման փորձ․ ձախողո՞ւմ, թե ժամանակավոր դադար՝ օրենսդրության հերթական կատարելագործման նպատակով

ՆԱԽԱՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ

ՀՀ-ում օտարերկրացիների աշխատանքի կարգավորման վերաբերյալ դրույթները սահմանվել էին դեռևս 2006թ. դեկտեմբերին ընդունված և 2007թ. փետրվարից գործարկված՝ «Օտարերկրացիների մասին» ՀՀ օրենքով: Օրենքի համաձայն օտարերկրացին ՀՀ-ում աշխատելու համար (բացառությամբ օրենքով սահմանված որոշակի դեպքերի) պետք է ունենա աշխատանքի թույլտվություն, և օտարերկրացու համար այդպիսի թույլտվություն ստանալու համար պետք է համապատասխան լիազոր մարմնին դիմում ներկայացնի գործատուն:

ՕՐԵՆՍԴՐԱԿԱՆ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄՆԵՐ

Այսպիսով, օրենքի ընդունումից շուրջ տաս տարի անց ՀՀ կառավարության կողմից ս/թ մայիսի 12-ին ընդունվեցին և հունիսի 4-ից ուժի մեջ դրվեցին երկու որոշումներ: Դրանցով սահմանվեցին, թե ինչ կարգով և ժամկետներում օտարերկրացուն ՀՀ գործատուի անմիջական մասնակցությամբ կարող է տրամադրվել աշխատանքի թույլտվությունը:

Այդ որոշումները, սակայն, զերծ չեղան որոշակի «տարօրինակ» պահանջներից, ինչպիսին է, օրինակ, հայաստանյան ապագա գործատուի կողմից օտարերկրացու անձնագրի ներկայացումը օտարերկրացիների աշխատանքի և զբաղվածության բնագավառում լիազորված պետական կառավարման մարմին, այն է՝ Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարություն: Մենք, թերևս, դժվարանում ենք պատկերացնել, օրինակ, Ֆրանսիայի քաղաքացուն՝ իր անձնագիրը ժամանակավորապես վերցնելու և ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարություն ներկայացնելու խնդրանքով դիմելու գործընթացը կազմակերպելը, հատկապես այն դեպքում, երբ օտարերկրացու համար մինչև աշխատանքի թույլտվությունը ստանալը չի կարելի կնքել աշխատանքային պայմանագիր վերջինիս հետ: Այլ կերպ ասած.

ՀՀ գործատուն չի կարող օտարերկրացուն ընդունել աշխատանքի առանց համապատասխան թույլտվության:

Եվ, պրակտիկայում կարող է ստացվել այնպես, որ Ֆրանսիայի քաղաքացին, գտնվելով իր երկրում, ստիպված լինի իր անձնագիրն ամենայն վստահությամբ ուղարկել Հայաստան՝ իր ապագա գործատուին, և վերջինս էլ իր հերթին դա ներկայացնի ՀՀ պետական լիազոր մարմնին:

Դժվար է հասկանալ, թե ինչը կարող էր հիմք հանդիսանալ ՀՀ կառավարության կողմից այսպիսի պարտադիր պահանջ սահմանելու համար: Այնուամենայնիվ, պետք է արձանագրել մեկ փաստ, ինչքան որ երկար էր տևել օտարերկրացու՝ ՀՀ-ում աշխատանքի թույլտվություն ստանալու օրենսդրական կարգավորումների ձեռքբերումը, նույնքան էլ կարճ տևեց դրանց կիրառումը, քանի որ ՀՀ կառավարությունը մեկ այլ որոշմամբ ս/թ օգոստոսի 18-ից սկսած ժամանակավորապես կասեցրեց քննարկաման առարկա օրեսնդրական պահանջների գործողությունը:

ՀՀ ՊԵՏԱԿԱՆ ԼԻԱԶՈՐ ՄԱՐՄՆԻ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ (աղբյուրը. tert.am, 11.08.2016)

ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարար Արտեմ Ասատրյանի խոսքով՝ որոշումը ժամանակավորապես դադարեցվել է՝ մինչև աշխատաշուկայի օբյեկտիվ իրավիճակից բխող քվոտավորման համակարգի ներդրումը, ինչպես նաև աշխատանքի թույլտվության տրամադրման մեկ պատուհանի սկզբունքի կիրառման իրավական հիմքերի ապահովումը։

Նախարարի տվյալներով` Հայաստանում օտարերկրյա վարձու աշխատողները 5179-ն են. նրանք հիմնականում ներգրավված են կրթության, գիտության, տեղեկատվության և կապի, մշակող արդյունաբերության, առևտրի, առողջապահության ոլորտներում, և առավելապես իրականացնում են նեղ մասնագիտական գործունեություն։ Ընդ որում՝ նրանց գերակշռող մասը ազգությամբ հայեր են:

Արտեմ Ասատրյանի մեկնաբանությամբ՝ այդ ոլորտում իրականացված ուսումնասիրությունների համաձայն` առանց աշխատանքի թույլտվության պահանջի կիրառման ներքին շուկայում օտարերկրացիների ներգրավումը էական ազդեցություն չի ունեցել նույնիսկ միգրացիայի վրա:

ԻՆՉ ՈՒՆԵՆՔ ԱՅՍՕՐ

Արդյունքում, ՀՀ գործատուներին և ՀՀ-ում աշխատանք փնտրող օտարերկրացիներին մնաց այն, ինչ կար  այս դաշտում մինչև 2016թ-ի հունիսի 4-ը: Այսուհետ ևս և մինչև 2018թ-ի հունվար օտարերկրացիներն ազատորեն և ՀՀ քաղաքացիների հետ հավասար իրավունքներով կարող են աշխատանքի անցնել ՀՀ գործատուների մոտ:

Բոլոր դեպքերում կարիք կլինի ուշադիր լինել և հետամուտ լինել նախարարի՝ վերը բերված խոսքում նշված՝ քվոտավորման համակարգի ներդրման, ինչպես նաև աշխատանքի թույլտվության տրամադրման մեկ պատուհանի սկզբունքի կիրառման գործառույթի նկատմամբ:

Շարունակում ենք հետևել օրենսդրական զարգացումներին՝ մեր լսարանին ժամանակին տեղեկացված պահելու ակնկալիքով:

“Հեղինակը՝ «Պարադիգմա Արմենիա» ՓԲԸ”