Աշխատանքային սիրավեպի էթիկան ու էսթետիկան. Ինչպես համատեղել անձնականն ու գործնականը

Աշխատանքային սիրավեպ ասելիս, թերևս, առաջինը մտածում ենք հայտնի սովետական նույնանուն ֆիլմի մասին, որտեղ արդեն ոչ այնքան երիտասարդ աշխատակիցը սիրահետում է իր շատ խիստ կին տնօրենին ու «հալեցնում» վերջինիս սիրտը։ Ու թեև ֆիլմը բարի կատակերգություն է, միևնույն ժամանակ ցույց է տալիս աշխատավայրում սիրային հարաբերությունների ռիսկային կողմերը։

Սիրո եռատոնին ընդառաջ staff.am-ը որոշել է անդրադառնալ աշխատանքային սիրավեպերի էթիկական ու էմոցիոնալ կողմերին՝ 2 գեղեցիկ զույգի օրինակով, որոնցից մեկը հենց մեր թիմի մասն է կազմում։

Կորպորատիվ էթիկան ու միջազգային ընկերությունների ներքին կանոնակարգը

Տարիներ առաջ McDonald’s-ն առանց վարանելու հրաժեշտ տվեց իր գլխավոր տնօրեն Սթիվ Իսթերբրուքին ընկերության աշխատակցուհիներից մեկի հետ ռոմանտիկ հարաբերությունների համար, թեև երկուսն էլ այդ պահին ազատ էին, իսկ սերը՝ փոխադարձ։ Այնուամենայնիվ, ռոմանտիկ հարաբերությունները դեմ են միջազգային գիգանտի ներքին կորպորատիվ էթիկայի նորմերին, և անգամ ինքը՝ Իսթերբրուքը, ճիշտ էր համարել իր՝ աշխատանքից ազատումը։ 

Նման ներքին կանոնակարգ է գործում մի շարք խոշոր միջազգային կազմակերպություններում, որտեղ համարում են, որ ռոմանտիկ հարաբերություններն աշխատավայրում մի շարք ռիսկեր են պարունակում։ Այդ տեսակետն ունի հիմնավորումներ, իզուր չէ, որ ասում են՝ աշխատանքային հարաբերությունները տարածվում են ողջ կոլեկտիվի վրա։

Որոշ կազմակերպություններում էլ մի փոքր ավելի մեղմ են գտնվում՝ ամբողջությամբ չարգելելով աշխատանքային սիրավեպերը, բայց դնելով որոշ ներքին սահմանափակումներ․ օրինակ՝ ամուսինները չեն կարող լինել ընկերության միևնույն ստորաբաժանման աշխատակիցներ, և եթե հարաբերությունները հենց աշխատավայրում են սկիզբ առել, պիտի պատրաստ լինեն, որ ամուսնությունից հետո նրանցից մեկին կտեղափոխեն այլ ստորաբաժանում։ Նույն օրենքը կարող է գործել նաև ստորակարգության համակարգում․ ամուսիններից մեկը չպիտի աշխատի մյուսի ենթակայության տակ։

Բայց կան ընկերություններ, որտեղ աշխատանաքային սիրավեպերին լավ են վերաբերվում և միայն ուրախանում են, երբ իրենց աշխատակիցները գտնում են իրենց միակին հենց աշխատավայրում։

Renderforest-ի Մարիամն ու Մաքսը

Renderforest-ի lead project manager Մարիամն ու ընկերության մոբայլ թիմի ղեկավար Մաքսը ծանոթացել են հենց աշխատավայրում 2020-ի մարտին, երբ Մաքսը նոր էր միացել ընկերության ՏՏ թիմին, իսկ որոշ ժամանակ անց Renderforest-ի ողջ թիմն անցավ երկրում կարանտինով պայմանավորված հեռավար աշխատանքի: Մարիամն ասում է, որ այդ ընթացքում գրեթե չեն հասցրել շփվել, միայն նվազագույն գործնական շփում կար:

«Իսկ դեկտեմբերին արդեն թիմի մի մասը սկսեց գնալ օֆիս, ձևավորվեց որոշակի խումբ: Հետո եկավ Նոր տարին, իրար տուն հյուր էինք գնում, հետո՝ թիմով տարբեր միջոցառումների, մարզասրահ և այլն: Իսկ հետո եղավ թիմբիլդինգ ու պարզվեց, որ լիքն ընդհանուր հետաքրքրություններ ունեինք, անգամ իրար խոսք էինք շարունակում ու երկուսս էլ ապշած նայում իրար վրա», – վերհիշում է Մարիամը։ 

Իսկ ռոմանտիկ հարաբերությունները սկսվել են արդեն 2021-ի մարտի 10-ից՝ ծանոթությունից 1 տարի անց։

«Ամենասկզբում մեր հարաբերությունները շատ էին ազդում աշխատանքային պրոցեսի վրա, երբ աշխատանքի բերումով դեռ շատ էի առնչվում Մաքսի հետ։ Եթե անկեղծ, ազդում էր վրաս, բայց միայն ժամը 10-ից 7-ն ընկած ժամանակահատվածում: Ես էլ չէի տարբերում՝ հիմա մենք գործընկեր ենք, թե՝ «ընԳեր֊ընԳերուհի», ու շատ հաճախ աշխատանքի մեջ իրար չհասկանալը հետո արտացոլվում էր անձնականի վրա», – ժպիտով պատմում է Մարիամը։ 

Ասում է, որ սկզբի շրջանում երկուսն էլ ակնկալում էին, որ աշխատանքի մեջ էլ կլինի նույն փոխըմբռնումը, ինչ անձնական հարաբերություններում էր. «Մոտ վեց ամիս անընդհատ մտքեր էին, որ աշխատավայրում հարաբերությունները սխալ են և այլն, երկար իրար հետ խոսում էինք, որ իրար հետ հասկանանք՝ ոնց տարանջատենք գործնականն անձնականից, ու ստացվեց: Հիմա գործնական առնչությունը գնալով նվազում է, Մաքսի թիմն ունի իր PM-ը, գործնական հարցերը քննարվում են պաշտոնական միթինգներով, անձնականի համար աշխատավայրում մենակ լանչի ժամն է մնացել»:

Աշխատավայրում Մարիամի և Մաքսի հարաբերությունները թե՛ դրական, թե՛ բացասական արձագանքի են արժանացել: «Դեմ լինողներն էլ անդադար ասում էին, որ զգույշ պիտի լինենք, որ իրար հետ աշխատելը հավես է, բայց միևնույն ժամանակ՝ բարդ։ HR֊ից միմիայն դրական արձագանք է եղել և ուղղորդումներ, թե ոնց տարբերել գործնականն ու անձնականը: Ընդհանուր շատ դրական է ամեն բան, ես և Մաքսը փոխադարձ լավ ազդեցություն ունենք միմյանց վրա՝ նա ինձ լիքը տեխնիկական և ոչ միայն բաներ է սովորեցնում, ինձնից էլ սովորել է համակարգված աշխատել», – նշում է Մարիամը:

Նրա խոսքով՝ միասին աշխատելը չի հոգնեցնում, և օրեր են լինում, երբ աշխատանքային ժամերին իրար տեսնում են միայն գործի գնալիս, լանչին և տուն գնալիս: 

staff.am-ի Հայկն ու Մարիամը

Մեր թիմում ևս կա մի զույգ, որի հարաբերությունները թեև սկիզբ են առել մինչև staff.am-ում աշխատանքի անցնելը, բայց նույնպես անցել են գործնականից անձնականի վերածվելու ճանապարհը: staff.am տեխնոլոգիական ղեկավար (CTO) Հայկը և react native mobile developer Մարիամը ծանոթացել են 7 տարի առաջ, երբ Մարիամն ուղարկել է իր ռեզյումեն Հայկին, որն այդ շրջանում օգնում էր սկսնակ մասնագետների, իսկ Մարիամը շատ էր ուզում փորձ ձեռք բերել: 

«Որոշ ժամանակ միայն մասնագիտական հարցերով ենք շփվել, իսկ հետո սկսվել են հարաբերությունները», – վերհիշում է Հայկը: 

Զույգն արդեն 5 տարի է՝ ամուսնացած է, հենց այդքան ժամանակ էլ միասին են աշխատում, որից վերջին 3 տարին՝ staff.am-ում:

«Միասին աշխատելը կարող է ազդել անձնական հարաբերությունների վրա, բայց պրոֆեսիոնալ մոտեցման դեպքում՝ ոչ: Մենք միշտ փորձում ենք գործնականը պահել աշխատավայրում, իսկ այն, ինչ անձնական է, չբերել աշխատավայր. տանը չքննարկել աշխատանքային հարցեր, և հակառակը», – նշում է Հայկը, ով Մարիամի անմիջական ղեկավարն է: 

Վերջին մեկ տարին Մարիամը հեռավար է աշխատում, իսկ Հայկը՝ գրասենյակից: Սակայն վերջինս ասում է, որ նույնիսկ երբ ողջ օրը թե՛ աշխատավայրում, թե՛ տանն իրար հետ էին, չէին հոգնում իրարից: 

«Երբ ասում են, որ իրար հետ երկար ժամանակ անցկացնելը հոգնեցնում է, դա մեր մասին չէ: Մենք երկուսս էլ կողմ ենք միասին աշխատելուն, դա սկզբունքային հարց չէ, կարող ենք և առանձին, բայց ես էլ, Մարիամն էլ նախընտրում ենք միասին աշխատել, այդպես մեզ ավելի հանգիստ ենք զգում», – ասում է Հայկը:

Զույգն աշխատանքի է ընդունվել staff.am միաժամանակ, այսինքն՝ գործատուն հենց սկզբից էլ գիտեր, որ ամուսինների է վերցնում աշխատանքի, սակայն դա ոչ մի կերպ չազդեց որոշման վրա: Հայկին ու Մարիամին սիրում է թե՛ թիմը, թե՛ ղեկավարությունը, և նրանց ընտանեկան հարաբերությունները երբեք որևէ կերպ չեն անդրադարձել գործնականների վրա: