Համաշխարհային աշխատաշուկան արդեն վաղուց է սկսել փոփոխվել, սակայն վերջին տասնամյակի թվայնացման գործընթացը և 2020-ից սկսված համավարակն ու դրա հետևանքով առաջացած տնտեսական ճգնաժամն էլ ավելի են նպաստել աշխատաշուկայի արագ տրանսֆորմացիային։
Ինչպես նշվում է Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի (ՀՏՖ) կողմից կազմված Future of Jobs («Աշխատատեղերի ապագա 2020») զեկույցում, մինչև 2025 թվականն աշխարհին սպասում են աշխատաշուկայի գլոբալ փոփոխություններ։ staff.am-ը հակիրճ ներկայացնում է զեկույցի հիմնական կարևոր կետերը, որպեսզի դուք պատրաստ լինեք արագ փոփոխվող աշխարհի մարտահրավերներին։
Կրճատումներ, փոփոխություններ, նոր տեխնոլոգիաներ
Մարդիկ կսկսեն կորցնել իրենց աշխատանքը ոչ միայն նոր տեխնոլոգիաների տարածման պատճառով, ինչպես նախկինում կանխատեսվում էր, այլև՝ տնտեսական ճգնաժամի, նշվում է զեկույցում։ Ըստ զեկույցի, մինչև 2025 թվականը նոր տեխնոլոգիաները կվերացնեն 85 միլիոն աշխատատեղ և կստեղծեն 97 միլիոն նոր աշխատատեղ: Սակայն ողջ խնդիրը նրանում է, որ այդ նոր աշխատատեղերը շատ ավելի դանդաղ կհայտնվեն, քան նախկինում էր սպասվում, իսկ հին աշխատատեղերը կսկսեն անհետանալ, ընդհակառակը, ավելի արագ։
Նշվում է, որ մինչև 2025-ը ողջ աշխարհում ավելի պահանջված կդառնան տվյալների վերլուծության, արհեստական բանականության և մեքենայական ուսուցման, թվային մարքեթինգի և ռազմավարության, ավտոմատացման մասնագետները։ Իսկ տվյալների մուտքագրման մասնագետների, քարտուղարների, հաշվապահների, գործարանների աշխատողների, ադմինիստրատորների, մեխանիկների պահանջարկը կնվազի։
Զեկույցը հիմնված է կադրային քաղաքականության, ռազմավարության և նորարարության համար պատասխանատու բարձրաստիճան ղեկավարների հարցումների վրա, իրականացվել է 26 երկրում՝ 15 տնտեսական և սոցիալական ոլորտում:
Գործատուներն էլ իրենց հերթին ասում են, որ մինչև 2025 թվականը ընկերություններում բարեփոխումները կհանգեցնեն բիզնես նպատակների, աշխատատեղերի կառուցվածքի և աշխատողների համար անհրաժեշտ հմտությունների փոփոխության: Ըստ զեկույցի, ընկերությունների 43%-ը մտադիր է կրճատել աշխատատեղերի թիվը նոր տեխնոլոգիաների ներդրման շնորհիվ, 41%-ը նախատեսում է ակտիվորեն ներգրավել կապալառուների մասնագիտացված աշխատանքների համար, և միայն 34%-ն է նախատեսում նոր աշխատատեղեր ստեղծել տեխնոլոգիաների շնորհիվ։
Անցում հեռավար աշխատանքի և ռոբոտացում
Ողջ աշխարհում ռոբոտացման և արհեստական ինտելեկտի նկատմամբ հետաքրքրությունն օրեցօր աճում է, դա էլ իր հերթին նպաստում է հասարակության մեջ այն վախի ամրապնդմանը, որ «մեքենաները կզրկեն մարդուն աշխատանքից»։ Դա այդքան էլ այդպես չէ։ Ըստ կանխատեսումների, մինչև 2025 թվականը մարդիկ և մեքենաները նույնքան ժամանակ կծախսեն ընթացիկ խնդիրների կատարման վրա: Իսկ գործատուների 84%-ն արդեն իսկ պլանավորում է թվայնացնել բազմաթիվ աշխատանքային գործընթացներ, ինչպես նաև ավելացնել հեռավար աշխատանքի ծավալները։ Ենթադրվում է, որ աշխատուժի 44%-ը կարող է անցնել հեռավար ռեժիմի, և դա հետևանք է ոչ միայն թվայնացման, այլև համաճարակի, որը ցույց տվեց, որ հեռավար ոչ միայն կարելի է աշխատել, այլև երբեմն այդպես նույնիսկ ավելի արդյունավետ է
Ըստ զեկույցի, այժմ ամբողջ աշխարհում ընկերությունների 76․9%-ը պատրաստ է իր աշխատակիցներին պահել հեռավար աշխատանքի ռեժիմով, 73․1%-ը պատրաստվում է արագացնել բիզնես գործընթացների թվայնացումը, 57․7%-ը կարագացնի ավտոմատացումը, իսկ 38․5%-ը կարագացնի կազմակերպչական վերափոխումը։
Առաջիկա տարիներին սպասվում է նաև հիբրիդային ռեժիմի տարածումը։ Համավարակը ցույց է տվել, որ աշխատանքի նոր հիբրիդային ձևաչափը կարող է ավելի պոպուլյար դառնալ, բայց շատ գործատուներ շարունակում են կասկածել, որ հեռավոր աշխատանքի անցումն ի վիճակի է բարձրացնել պրոդուկտիվությունը: Ղեկավարների 78%-ն ակնկալում է, որ ներկայիս գործելաոճը բացասական ազդեցություն կունենա արտադրողականության վրա։
Վերապատրաստում և նոր հմտություններ
Նոր ժամանակները պահանջում են նոր մոտեցումներ, և գործատուներն էլ ավելի շատ են սկսել գնահատել աշխատողների մեջ ունիվերսալությունը՝ բազմապրոֆիլ հմտություններ, գիտելիքներ տարբեր ոլորտներից, ունակություն աշխատելու տարատեսակ նախագծերի շրջանակում։ Առաջիկա տարիներին գործատուները ստիպված կլինեն զանգվածաբար վերապատրաստել աշխատակիցներին։ Զեկույցի համաձայն՝ ընկերությունները վստահ են, որ իրենց աշխատողների 40%-ն արդեն իսկ առաջիկա վեց ամսվա ընթացքում վերապատրաստման կարիք կունենա։ Հիմնական հմտությունները, որոնց աշխատողները պետք է տիրապետեն մինչև 2025 թվականը, ներառում են՝ քննադատական մտածողություն, վերլուծելու և խնդիրների համալիր լուծումներ գտնելու կարողություն, ինքնակառավարման և ակտիվ սովորելու հմտություններ, սթրեսակայունություն և ճկունություն:
Ընդ որում, ըստ զեկույցի, համավարակի ընթացքում իրենց աշխատանքը պահպանած մասնագետները ավելի մեծ ուշադրություն են դարձնում անձնային զարգացմանը, իսկ աշխատանքը կորցրածները կենտրոնանում են թվային հմտությունների ձեռքբերման վրա՝ ուսումնասիրելով տվյալների վերլուծության, ինֆորմատիկայի և ՏՏ ոլորտները: Ենթադրվում է, որ մինչև 2025 թվականն իրենց աշխատանքը պահպանած մասնագետները կհասկանան, որ իրենց աշխատանքում նոր հմտությունների համամասնությունն այժմ հասնում է 40%-ի: Իսկ դա միաժամանակ թե՛ բարձրացնում է վերապատրաստման կարևորությունը, թե՛ նշանակում, որ վերջինս, այնուամենայնիվ, երաշխիք չէ նոր աշխատանք գտնելու կամ հինը պահպանելու համար։
Միջին հաշվով, գործատուները հույս ունեն, որ մինչև 2025 թվականը աշխատողների ավելի քան 70%-ը կկատարելագործի իրենց հմտությունները։ Վերապատրաստման միջոցով գործատուները նաև հույս ունեն կազմակերպություններում վերաբաշխել այն աշխատողների մոտ 50%-ը, որոնց պաշտոնները կրճատվել են ավտոմատացման և ընդլայնման արդյունքում:
