Եվ ահա ամփոփում ենք կանանց միամսյակը մեր #ՀաջողակԿանայք նախագծի վերջին հարցազրույցով։ Կրկին շատ հետաքրքիր ու յուրահատուկ ոլորտի ներկայացուցչի հետ է այսօրվա մեր զրույցը։
Զրույցի ընթացքում պատկերավոր մենք էլ տեղափոխվեցինք բնություն և ապրեցինք աշխատանքի ողջ ընթացքը։ Այսպիսով, մեր զրուցակիցն է առաջին հայկական բնական կոսմետիկա արտադրող Նաիրիան ընկերության համահիմնադիր Անահիտ Մարկոսյանը։
Ե՞րբ և ինչպե՞ս որոշեցիք սկսել Ձեր կարիերան։ Ի՞նչ հիմնական սկզբունքներով եք առաջնորդվում Ձեր կարիերայում։
Իհարկե, բարդ որոշում էր, որովհետև ինձ համար ևս մեկ անգամ կարիերայի կտրուկ փոփոխություն էր։ Ես աշխատել եմ լազերային ֆիզիկայի բնագավառում, բայց երբ տեղափոխվեցի Միացյալ Նահանգներ 90-ական թվականներին, ավելի ճիշտ համարեցի աշխատել որպես ծրագրավորող։ Մոտ 12-15 տարի աշխատելուց հետո զգացի, որ կարիք կա ինչ-որ մի նոր բան սկսելու, ավելի շուտ կորպորատիվ աշխարհից ուզում էի հեռանալ և իմ սեփական բիզնեսն ունենալ։ Դա թույլ կտար ավելի ազատ ճանապարհորդել, և քանի որ երեխաներս էլ արդեն հեռու էին բնակվում ինձնից, հարկավոր էր մի բան մտածել, որ աշխատանքային ժամերս առավել ճկուն լինեին։
Մի քանի հանգամանք, իհարկե, օգնեց ինձ, որպեսզի կարիերայի հենց այսպիսի որոշում կայացնեմ։ Նախ, իմ հոբբին։ Իմ հոբբին միշտ եղել են բնական ու եթերային յուղերը, ես միշտ շատ եմ հետաքրքրվել դրանցով և որևէ երկիր գնալիս փնտրում էի բնական կոսմետիկա վաճառող խանութներ՝ բավականին երկար ժամեր անցկացնելով այնտեղ։ Հայաստանում նման ոչ մի բան չկար առհասարակ։ Երկրորդն իմ անհանգստությունն էր Հայաստանի բնական ռեսուրսները վատնելու նկատմամբ։ Մոտավորապես այդ ժամանակ սկսվեց Տղմուտի ամբողջ պատմությունը։ Այդ ժամանակ Միացյալ Նահանգներում էի ապրում և հեռվից լավ էր երևում, թե ինչպես են մինիմալ օգուտով շահագործում մեր երկրի բնական ռեսուրսները։ Այսինքն՝ հասկանալի էր, որ դրանից շահ չունեն ոչ այնտեղի աշխատողները, ոչ բնակիչները, ոչ էլ մեր պետությունը։ Եվ սկսեցի մտածել, թե ինչ կարելի է անել Հայաստանում՝ որպես այլընտրանքային առաջարկ առաջին հերթին գյուղատնտեսության ոլորտում, որպեսզի մարդիկ ավելի մեծ արժեք ստանան իրենց հողից ու հեշտությամբ չզիջեն իրենց հողը։ Եվ քանի որ իմ հոբբին եթերային յուղերն էին, լավ ճանաչում էի Հայաստանի բնաշխարհը և շատ տեղեկություններ ունեի այդ մասին (փոքրուց մայրիկիս հետ հաճախ էինք դեղաբույսեր հավաքում մեր սեփական օգտագործման համար), հասկացա, որ Հայաստանում կարելի է հիմնել այդպիսի մի ձեռնարկութուն, որը կզբաղվի եթերային յուղեր ստանալով։ Սա հատկապես հետաքրքիր էր Հայաստանի գյուղատնտեսության ոլորտի համար, որովհետև մշակելով բավականին քանակությամբ բնական յուղ, ստանում ես այնպիսի ապրանք, որը շատ փոքր է ծավալով, բայց շատ արժեքավոր։ Այսինքն՝ երկրից դուրս բերելն էլ խնդիր չի լինելու։ Առաջին մտահաղացումս սա էր, որ այսպիսի ձեռնարկություն է պետք հիմնել, և կարծես թե դրան հաջորդում է արդեն երկրորդ քայլը, որ մենք ինքներս կարող ենք մեր արտադրանքի սպառողները դառնալ, եթե դրա հետ միասին սկսենք նաև պատրաստել կոսմետիկ միջոցներ։ Վերամշակում ես և ստանում նոր պրոդուկտ։
Որպես կին ո՞րն եք համարում Ձեր ամենամեծ մարտահրավերը, որ երբևիցե հանդիպել եք այս ոլորտում։
Ես չեմ կարծում, որ կին լինելն ինչ-որ խնդիր է առաջացրել ինձ համար՝ որպես հիմնադիր։ Հայաստանում փոքր-ինչ առկա է այսպիսի խնդիր․ երբեմն տղամարդկանց հետ շփվելիս այնքան էլ պատրաստ չեն լսելու քո կարծիքը, բայց եթե դիմացի տղամարդը զգում է, որ դու իրենից բանիմաց ես, շատ արագ համեստանում է։ Ես չէի ասի, որ որպես կին առանձնապես դժվարություն եմ ունեցել, բայց որպես գործարար՝ հիմնական դժվարությունս եղել է մասնագետների պակասը:
Իսկ մինչ այժմ ո՞րն եք համարում Ձեր ամենամեծ ձեռքբերումը։
Նաիրիանը Հայաստանում։ Այժմ միայն մենք չենք, որ արտադրում ենք բնական կոսմետիկա, սկսել են ծնվել շատ փոքրիկ արտադրողներ, որոնք, կարծես թե, հետևելով Նաիրիանի լավ օրինակին, որոշել են իրենք էլ իրենց բիզնեսները ստեղծել։ Դա շատ լավ է, դա ինձ շատ ուրախացնում է, որովհետև առանց առողջ մրցակցության որևէ ոլորտ ճիշտ չի զարգանում։ Եվ այդ իմաստով ես կարող եմ ասել, որ առաքելությունը կատարված է։ Ես կարողացա ցույց տալ մարդկանց գումար աշխատելու և բիզնես ստեղծելու ևս մեկ ձև, բայց այս անգամ կայուն, վերարտադրվող հումքից կայուն բիզնես։ Հայաստանն այդ ամենի կարիքն ունի, և ես գտնում եմ, որ դա ոչ միայն իմ, այլ ամբողջ Նաիրիան թիմի ամենամեծ նվաճումներից է։
Որո՞նք են այն ամենակարևոր ու եզակի անձնային հատկանիշները, որոնք Ձեզ օգնել են հաջողության հասնել Ձեր կարիերայում։
Հետաքրքրասիրությունը, որ ես միշտ կարողացել եմ մնալ այսպես, չբավարարվել տվյալ պահին ունեցած գիտելիքով, միշտ փորձել եմ սովորել, ուսման ձգտումը հսկայական մեծ դեր է խաղացել իմ հաջողություններում։ Կարիերայի այս ուղով գնալու համար ես ստիպված էի մեկ տարի սովորել։ Իհարկե, իմ գիտական գիտելիքներն ինձ շատ օգնեցին, բայց ես ստիպված էի անընդհատ սովորել և նոր բաներ իմանալ։ Փառք Աստծո, հիմա կան բոլոր հնարավորությունները։ Այժմ էլ ես շարունակում եմ հետևել ժամանակակից կոսմետիկայի բնագավառում բոլոր նոր հետաքրքիր բացահայտումներին, աշխատանքներին, գիտական հոդվածներ եմ կարդում։ Եվ հետո սերը մեր Հայաստանի հողի, մարդկանց նկատմամբ, դա էլ մեծ նշանակություն ունի, որովհետև առանց այդպիսի սիրո դժվար է։ Եթե այդպիսի սեր չունես, ամեն դժվարությունից հետո կորոշես թողնել ամեն ինչ ու հեռանալ, բայց չեմ գնացել։
Ինչպե՞ս է սկսվում աշխատանքային օրը Անահիտ Մարկոսյանի մոտ։
Ինչպես այսօր (staff.am-ի հետ զրույցի օրը :)), նստում եմ մեր ընկերության մեքենան, և քանի որ աշխատողների մի մասը գալիս է Երևանից, միասին հասնում ենք Արա գյուղ, որտեղ մեզ են միանում մյուս աշխատակիցները։ Եվ քանի որ մենք բոլորս միասին ենք ճաշում, ամեն օր կանգնում ենք գյուղի խանութի մոտ և գնում այդ օրվա համար անհրաժեշտ պարագաները։ Աշխատավայր հասնելուն պես միանգամից չեմ մտնում իմ աշխատասենյակ, անպայման անցնում եմ այգով, փորձում եմ հասկանալ օրվա եղանակն ու ըստ այդմ գյուղատնտեսական թիմին ներկայացնում օրվա մեր աշխատացանկը։ Հետո գալիս եմ, նստում եմ իմ սենյակում, սուրճ եմ խմում և ստուգում եմ նամակագրությունը՝ ինչ գործեր պետք է արվեն և ում հետ պետք է նամակագրություն պահպանել։
Որպես հաջողակ կին՝ ի՞նչ խորհուրդ կտաք այն կանանց, ովքեր ցանկանում են ապահովել աշխատանք/կյանք հավասարակշռություն։
Խորհուրդ կտամ՝ ընտանիք կազմելուց առաջ ապահովել մասնագիտական աճ կամ գոնե կողմնորոշվել մասնագիտության հարցում և ապահովել որոշակի քանակությամբ սեփական եկամուտ, սա շատ կարևոր է։ Որ արդեն զգում եք՝ լրիվ ի վիճակի եք կայանալ որպես մասնագետ և կարող եք ինքնուրույն հոգալ ձեր սեփական կարիքները, նոր այդ ժամանակ կարող եք մտածել ընտանիք կազմելու մասին։ Եվ այդ դեպքում դուք ընտանիք կազմելիս կլինեք ավելի հասուն մարդ և ավելի ճիշտ կկարողանաք որոշել, թե կյանքում ինչն է կարևորը և երկրորդականը։ Շատ կարևոր է, որ կանայք ամուսնանան շատ հասուն տարիքում։ Հաճախ այնպես է լինում, որ այնքան երիտասարդ են ամուսնանում, որ կյանքից բան չեն հասկանում։ Ես այսպիսի բան ասեմ, որ շատ կողմ եմ Հայաստանի կանանց բանակում ծառայելուն։ Դա նախ հնարավորություն կտա մի քիչ հետաձգել այդ ամուսնությունը, և երկրորդը կյանքի դպրոց անցնել։ Բանակն էլ է կյանքի դպրոց, որի ընթացքում հնարավոր է սովորել որոշ բաներ, որոնք կօգնեն հետագա պրոֆեսիոնալ զարգացման համար։ Ցանկալի է, որ բանակում նույնպես հնարավորություն լինի ինչ-որ մասնագիտություն ձեռք բերել։ Եվ դա կարծում եմ՝ շատ ճիշտ որոշում կլինի, նամանավանդ, մեր երկրում կանայք և աղջիկները լուրջ աշխատուժ են։ Մենք պետք է հասկանանք, որ պարտավորություն ունենք երկրի զարգացման համար այնպես, ինչպես տղամարդիկ։ Իհարկե, ամեն մարդ տարբեր առաջնահերթություններ ունի, պետք է այնքան հասուն լինեք, որ ինքներդ ձեզ համար հասկանաք, թե այդ առաջնահերթությունները որոնք են։
Միանալով International Women’s Day #ChooseToChallenge շարժմանը՝ կնշեք ի՞նչ նշանակություն ունի Ձեզ համար կանանց միջազգային օրը։
Կանանց միջազգային օրն առաջին հերթին կանանց իրավունքների օրն է։ Նույնիսկ զարգացած երկրներում դեռևս լիովին այդ իրավունքները չեն իրագործվում։ Օրինակ, կան զարգացած երկրներ, որտեղ կանայք ավելի քիչ են վարձատրվում նույն աշխատանքի համար, քան տղամարդիկ, չնայած օրենքով դա ամրագրված չէ։ Այսինքն, պետությունը չի ապահովում պայմաններ, որտեղ կանայք կկարողանան տղամարդկանց հետ հավասար եկամուտ ստանալ։ Եվ այսպիսի հարցերում կանայք դեռ շատ անելիք ունեն, որպեսզի նրանք կարողանան լիարժեք կատարել և իրանց մայրության պարտականությունները, և մասնագիտական պարտականությունները։ Այս ամենի համար պայքարը դեռևս շատ ակտուալ է։ Եվ ինձ համար կանանց միջազգային օրը հենց այսպիսի նշանակություն ունի, որպեսզի կանայք գիտակցեն, որտեղ են իրենց իրավունքները խախտվում և շարունակեն պայքարել այդ ամենի դեմ։
Անահիտ, շնորհակալություն կարիերայի հաջողության պատմությամբ մեզ հետ կիսվելու համար։ Վստահ ենք, որ այն խորհուրդները, որոնցով կիսվեցիք մեզ հետ, օգտակար կլինեն բոլոր կանանց համար՝ օգնելով հասնել նոր բարձունքների։
